پلاس، واژه‌ای که تنها در خودروسازی ایران معنا دارد!

همین چند وقت پیش بود که ایران خودرو از محصولی با نام دنا پلاس پرده برداشت، خودرویی که با حفظ شاکله اتومبیل قبلی و افزودن برخی امکانات جزئی، با نامی تازه در کنار همان خودروی قدیمی عرضه خواهد شد. البته این واژه زمانی شکل جدی‌تری به خودش گرفت که در کنار نام تندر ۹۰ هم قرار گرفت و به‌نظر می‌رسد با ادامه روند فعلی، به‌زودی شاهد رانا پلاس، سمند پلاس و سایر محصولات هم باشیم!

اما چرا ایران خودرو تصمیم گرفته به‌جای پیروی از روند معمول در خودروسازی جهان به سراغ استفاده از واژه‌هایی برود که بیشتر در صنعتی چون موبایل مورد استفاده قرار می‌گیرد، آن هم زمانی‌که سازنده قصد دارد تا از یک گوشی بزرگ‌تر در کنار نسخه استانداردش پرده‌برداری کنید (مانند آ‌ی‌فون ۷ و آی‌فون ۷ پلاس).

هر دو را می‌خواهم بفروشم، یکی را گران و دیگری را گران‌تر!

به‌طور معمول اگر خودروسازی اقدام به چنین تغییراتی در محصول قبلی‌اش نماید، نام آن را فیس لیفت ماشین قدیمی‌تر گذاشته و با خارج کردن محصول قبلی از رده تولید، ماشین تازه‌تر را جایگزین آن می‌کند. روندی که معمولا بدون اختلاف قیمت خاصی صورت می‌گیرد، زیرا تکنولوژی در حال پیشرفت است و قرار نیست بابت هر رشد کردنی، پول بیشتری را طلب کنیم و حتی این رویه می‌تواند معکوس هم باشد!

اما از آنجایی که اینجا ایران است و انحصار باعث شده تا حق انتخاب خریداران به پایین‌ترین سطح ممکن تنزل یابد، پس خودرو ساز به خودش اجازه می‌دهد با افزودن یک واژه غریب چون پلاس به نام خودروی قبلی، ضمن تولید اتومبیل قدیمی‌تر، نسخه جدید را با افزایش بهای چند میلیون تومانی به بازار عرضه کند. البته در این ارتباط کارخانه‌ای چون پژو نسخه‌ای به‌نام 206 پلاس را در سطح جهانی عرضه کرده بود با این تفاوت که این خودرو جایگزینی برای 206 معمولی بود و از آن سوی دیگر، تغییراتی بیشتر از حد یک فیس لیفت در ظاهرش دیده می‌شد. اتومبیلی که البته در ایران با نام 207 عرضه شد تا خریدار باورش شود به‌راستی با ماشینی کاملا جدید روبه‌رو است! امان از این حقه‌های ظریف ایران خودرو با شریک مهربانش، پژوی فرانسه که تا تقی به توقی بخورد، رخت سفرش را هم از کشورمان می‌بندد!

تندر ۹۰ پلاس هم در واقع همان نسخه فیس لیفت شده داچیا L90‌ است که در ایران با توجه به محبوبیت بسیار، پس از آنکه نسخه فیس لیفت دیگری نیز از آن با نام پارس تندر عرضه شد، حال با حفظ عرضه محصولات قدیمی که مشخص نیست تا چه زمانی تولید خواهد شد (شاید ابد!)، قرار است به تولید برسد و با افزایش ناقابل چند میلیون تومانی، به دنبال مشتریان تازه‌ای بگردد.

چرا نام گذاری‌ها انقدر غریب است؟

اگر بخواهیم بر قوانین حاکم بر بازار تولید خودرو نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که وقتی یک محصول وارد سال جدید میلادی می‌شود، با افزوده شدن نام آن سال در پشت سرش، عرضه می‌شود. به عنوان مثال سوناتا 2017 یا اوتلندر 2017 و این چنین مرسوم است که هر ساله، این خودروها در عملکرد خود و حتی ظاهرشان، دارای یک بهبود نسبی شوند تا آنکه پس از چند سال (۴ تا ۵ سال) به طور کل متحول شده و با چهره‌ای جدید و جذاب روبه‌رو می‌شویم.

حال برگردیم به کشورمان! در اینجا وقتی یک خودروی جدید تولید شود (مثلا سمند در ۱۵ سال پیش)، دیگر این ماشین از رده تولید خارج نمی‌شود بلکه با پیشوند و پسوندهای مختلف تولیدش ادامه می‌یابد و آن قدر تولید می‌شود و می‌شود تا بلکه یک نهادی یا سازمانی جلویش را بگیرد؛ اتفاقی که برای پیکان افتاد و چه بسا اگر با زور جلویش گرفته نمی‌شد، همچنان شاهد شرایط فروش گوناگون برای عرضه این محصول عزیز وطنی بودیم!

البته چنین شرایطی را در حال حاضر برای خودروهایی چون پژو 405 و پراید مشاهده می‌کنیم و با توجه به آنکه تقاضا برای این محصولات همچنان وجود دارد، پس باز هم تولید می‌شود و خودروسازان در توهم اینکه محصول‌شان خوب است که خریدار دارد، پس آن را تولید می‌کنند، غافل از آنکه اگر درب‌های کشور به روی خودروهای خارجی باز شود و دولت هم دست از حمایت بی‌وقفه از آن‌ها بکشد، نبض تولید این محصولات قدیمی و بی‌کیفیت با سکته‌ای ناگهانی ایستاده و آن‌گاه است که می‌فهمیم این خودروها نه به‌خاطر خودشان بلکه به‌علت خواسته‌ای که فقط یک راه پیش راهش گذاشته شده است، همچنان زنده مانده‌اند.

بنابراین وقتی که خودروساز این همه از محصول قدیمی خودش مشغول بهره‌برداری است، چرا بخواهد که آن را از جرگه تولید خارج نموده و محصولی که کمی از امکانات به‌روزتری برخوردار است را جایگزین آن نماید؟ در اینجا قانون یک چیز است، تا وقتی که خریدار دارد تو بفروش و دیگر اهمیت نده که باقی چه می‌کنند و به کجا رسیدند!

میوه گندیده بخور تا مزه تازه را نفهمی!

تصور کنید شما یک میوه فروش هستید و فردی برای خرید پرتقال وارد مغازه شما می‌شود. او می‌گوید که من پرتقال مانده و گندیده می‌خواهم و با آنکه شما متعجب هستید، وی با همان قیمت میوه تازه، پرتقال‌های گندیده را برمی‌دارد و می‌رود! اما چرا؟

زمانی که محصولی چون رنو ساندرو در ایران تولید شد، سال‌ها از تولید نسل جدید آن می‌گذشت اما خودروساز داخلی که نقش خریدار پرتقال را بازی می‌کرد، به فروشنده (رنو) گفت من میوه گندیده را می‌خواهم! قاعدتا رنو هم که تعجب کرده بود، پرتقالی که فکر می‌کرد باید دور بریزد، به دست خودروساز وطنی داد تا وی با قیمت پرتقال تازه، به مردم کشورش بفروشد! اما چرا؟ برای آنکه اگر قرار باشد شما رنو ساندروی جدید (همان پرتقال تازه) را با قیمت روز و منطقی سوار شوید، دیگر کسی از سیب پلاسیده (پژو ۴۰۵) و انگور ترشیده (پراید) استقبال نخواهد کرد! پس چاره این است که محصول جدید هم با شرایط همان میوه‌های قبلی انتخاب شود، وگرنه ضرر زیادی به خودروساز رسیده و خریداری که طعم میوه جدید را هم بچشد، دیگر به این راحتی‌ها حاضر به خریدن میوه‌های گندیده قبلی نمی‌شود!

استفاده از واژه پلاس در کنار این میوه‌های گندیده قبلی، می‌تواند به نوعی دستمال کشیدن و جلا دادن به همان‌ها باشد که این بار و از طریق روشی جدید آن را به خورد مشتری بدهند! در واقع خودروساز می‌گوید این پرتقال را دارم ۱۰۰۰ تومان و این یکی را که تمیزش کردم و درشت‌تر است، ۱۵۰۰ تومان! می‌خواهی بخواه اگر هم نخواهی، می‌دهم به اون آقایی که پشت شما ایستاده است!

پس در واقع تا زمانی که مشتری هست، فروشنده می‌فروشد و به اعتراض و نخریدن شما هم اهمیتی نمی‌دهد.

آیا پلاس تبدیل به استار می‌شود؟

واقعیت این است که هیچ چیزی در این وادی بعید نیست، اینکه خودرویی چون دنا را با چند تغییر دیگر این بار با نام دنا استار به فروش برسانند، کسی را متعحب نخواهد کرد. نهایتش این است که چند میلیون تومان بیشتر را از مشتری ستانده و داعیه تولید خودرویی تازه را در سر می‌پرورانند، غافل از آنکه همین خودرو اگر در یک کشور توسعه یافته قرار بود تولید شود، از همان ابتدا محکوم به شکست بوده و اصلا به مرحله‌ای نمی‌رسید که بخواهد ماه و ستاره‌ای در کنار نامش ببیند!

حال بایستی در این شرایط تنها دست به دعا برداریم که افزودن این نام‌ها تبدیل به یک روند در خودروسازی کشورمان نشود و از فردا پراید پلاس و تیبا پلاس را با یک سانروف بر روی سقف‌شان در خیابان نبینیم، چرا که اگر محصولی چون پراید تا به امروز ۲۵ سال عمر کرده است، پس نسخه پلاسش هم چنین پتانسیلی داشته و قاعدتا نه فقط بچه‌های ما، بلکه نوه‌های‌مان نیز در راندن خودروی مشابه با ما دارای خاطراتی یکسان خواهند بود و شاید روزی بیاید که وی بگوید پدربزرگ من دنا سوار می‌شد و الان من دنا پلاس پلاس دارم! اما اگر به خودروها نگاه کنیم، نهایت چراغ یکی کج‌تر شده و دیگری شیشه‌ای بر روی سقفش می‌بیند که سالیان سال است بر روی خودروهای مختلف نصب بوده و دیگر حتی آن را یک آپشن نمی‌دانند، چه برسد به آنکه نام خودرو را به‌خاطرش عوض کنند!

پس چه کنیم که از این واژه سازی آسوده شویم؟

اگر من بخواهم نسخه‌ای بر این درد بی‌درمان بپیچم، صادقانه می‌گویم که نمی‌دانم! به همین خاطر در این بخش، همان مطلب پایانی در مقاله قبلی‌ام را می‌نویسم چون که می‌دانم همه مشکلات به همین یک راه ختم می‌شود که البته انتهای آن باز هم پر ابهام است!

اگر ما ۱۰ اقتصاد دادن بزرگ کشور به همراه وزیر و رییس جمهور را در کنار همدیگر بنشانیم و ۲۰ سوال مهم اقتصادی را از آن‌ها بپرسیم، این پرسش می‌تواند سخت‌ترین آن‌ها باشد! پاسخی هم که به آن داده می‌شود به طور قطع با یکدیگر متفاوت خواهد بود و در واقع این کلاف به‌قدری پیچیده شده که باز کردنش به این راحتی‌ها امکان پذیر نبوده و حتی برخی آن را به ماموریت غیر ممکن تعبیر می‌کنند؛ پس قاعدتا برای حل کردنش به شخصی چون تام کروز نیاز داریم تا بتواند آن را ممکن سازد!

وقتی که ایران خودرو به‌جای ساخت ماشین جدید، یک پلاس به قبلی اضافه کرده و محصولاتی چون دنا پلاس و تندر پلاس را معرفی می‌کند، واقعا چه انتظاری می‌توان از این صنعت داشت؟ جالب اینجاست که همین پلاس بهانه‌ای شده تا همان خودروی قبلی نیز همچنان تولید شود و صرفا با ریختن چند دانه کنجد بر روی نان، اینگونه القا کنیم که محصول جدیدی تولید کرده‌ایم!

در واقع به قدری استانداردهای عرضه خودرو در کشور ما با سطح جهانی فاصله گرفته است، که روش‌ها و تولیدات آن هم فقط منحصر به همین جا مانده و به جای آنکه بخواهیم این گورستان خودروهای قدیمی را با درختکاری و از داخل تبدیل به یک پارک کنیم، با استفاده از واژه‌هایی چون پلاس بر تعداد قبرهایش می‌افزاییم!

نظر شما در این ارتباط چیست؟ آیا افزودن واژه‌هایی چون پلاس به محصولات گذشته را می‌پسندید و یا آن را یک راه جدید در سو استفاده خودروسازان می‌دانید؟