دوام یک خودرو در طول دوره کارکرد آن، تابع مواردی شامل کیفیت ساخت و مونتاژ، دوام قطعات فنی و مکانیکی، نحوه سرویس و نگهداری، کیفیت قطعات مصرفی و تعویضی خودرو است.
مقاله‌های بسیاری در مورد نحوه سرویس و نگهداری مستقیم خودرو شامل بازه‌های تعویض روغن، کنترل باد تایرها و … در شبکه‌های اجتماعی در دسترس هستند که امروزه تقریبا اکثر مالکین خودروها از روش‌های بیان شده در آنها مطلعند. از سوی دیگر خودروهای نو، دارای گارانتی بوده و دغدغه بسیاری از این موارد در سرویس های دوره ای در ذهن مالکین کمتر از خودروهای بدون گارانتیست.
در این مقاله اما قصد داریم از زاویه متفاوتی به مسئله نگهداری خودرو بپردازیم، زاویه ای که شاید بعضی آن را کم اهمیت بدانند و در سرویس های گارانتی خودرو نیز مطرح نمی‌شود اما در واقع میتواند بخش زیادی از مشکلات پیش بینی نشده خودرو علی الخصوص خودروهای متوسط و ضعیف داخلی را در طول زمان کاهش دهد.
از طرفی همین خرابی‌های پیش بینی نشده به دلیل کیفیت پایین ساخت و نیز استهلاک بالای خودروهای داخلی میتواند مسئله را پیچیده تر سازد چرا که به عنوان مثال نگهداری نادرست یک خودروی با دوام از برندهای معتبر بدلیل ساختار مهندسی شده و دوام بالاتر ساخت دیرتر منجر به بروز اشکالات فنی می‌گردد اما در مقابل خودروهای داخلی با نگهداری نادرست و کمی فشار غیر استاندارد!! حتی در دوره گارانتی دچار خرابی زودهنگام و هزینه‌های بالاتری میشوند.
لذا رعایت این اصول برای خودروهای داخلی نسبت به خودروهای با دوام از برندهای معتبر خارجی “ضروری تر” به نظر میرسد. اگر از آن دسته افرادی هستید که خودروی داخلی خود را میتازانید و حال و حوصله رعایت موارد گفته شده را هم ندارید این مطلب مناسب شما نیست!!
لذا احتمالا خریدار خودروی شما نیز در آینده نزدیک نه تنها تاوان بی کیفیتی خودروی داخلی را میدهد بلکه هزینه و مشکلات بیشتری را نیز از لحاظ استهلاک بیش از اندازه تجربه خواهد کرد.
1- مدل رانندگی:
آرام و معقول برانید! راندن به سبک پیرمردها و اینکه دیرتان شده و یا مشکلی برایتان پیش آمده گاها گریز ناپذیر است، اما عادت مداوم به شتابگیری‌های ناگهانی برای زودتر رسیدن به خروجی مدنظر و جا کردن خودروی خود در اولین شکاف ایجاد شده در ترافیک مقابل قابل درک نیست! عده ای ظاهرا رانندگی روزانه برایشان میدان مسابقات دست فرمان و اثبات چابک‌تر بودن خودرویشان است. این سبک از رانندگی در مجموع موجب افزایش فشار بر قطعات داخلی موتور و گیربکس شده و عمر مفید آنها را به مرور کاهش میدهد. به غیر از افزایش آلایندگی و مصرف بالای سوخت، افزایش میزان فشار بر روانکارهای داخل موتور و گیربکس، پر شدن زودتر کاتالیزور و خطر استهلاک زودتر از موعد تسمه تایم و دینام بی کیفیت، خوردگی زودتر صفحه کلاچ، لنت و دیسک ترمز و تایرها نیز در انتظار شماست.
شتاب گیری های سریع از نظر کسی مردود نیست اما آنچه مسئله مورد بحث ماست برآینده شیوه رانندگی و عادت های مکرر راندن خودروست که باید به سمت آرام راندن متمایل باشد.
2- کیفیت مسیرهای تردد
بسیاری از افراد از خودروی شخصی خود در طول روز یا هفته جهت تردد در مسیرهای مشخصی استفاده میکنند. در صورتیکه این مسیرها از نظر کیفیت آسفالت و ناهمواری ها وضعیت مطلوبی نداشته باشند عملا فشار مضاعفی بر اجزای اتاق و سیستم تعلیق و برخی اجزای مهم شامل جلوبندی و دسته موتورها آنهم بصورت مکرر وارد شده و غیر از کاهش عمر مفید قطعات تعویضی موجب سر و صدای زودهنگام و کاهش آرامش کابین خواهد شد.
مصیبت وجود سرعت گیرهای غیر استاندارد نیز مزید بر علت بوده و حتی در بسیاری از موارد مشاهده میشود که رانندگان عبوری بدون کاهش سرعت از آنها عبور کرده و ضربات شدیدی به مجموعه جلوبندی و تعلیق وارد ساخته و استهلاک بالایی را متوجه خودرو میسازند.
این نوع از استهلاک عموما براحتی قابل اصلاح نیست و عملا اتاق خودرو کیفیت ابتدایی ساخت خود را از دست خواهد داد. لذا پیشنهاد میشود در صورتیکه میتوانید از مسیرهای متفاوتی تردد نموده و یا در صورت عدم امکان سرعت رانندگی خود را تا حد امکان در هنگام عبور از جاده های ناهموار کاهش دهید.
در صورتیکه از 50 درصد ناهمواری های جاده با احتیاط عبور کنید میتوانید تا دو برابر به عمر و سلامت تزئینات خودرو بیافزایید!
اگر تصور می‌کنید تنها خودروهای داخلی با مشکل سر و صدای تزئینات دست و پنجه نرم میکنند باید بگوییم تاحدودی همینطور است، چرا که اکثرا تولیدات باکیفیت از برندهای معتبر و لوکس بدلیل استفاده از ادوات با کیفیت و سیستم فنربندی پیشرفته میتوانند تا چند صد هزار کیلومتر بدون صدا باقی بمانند!
ثانیا از آنجاییکه کیفیت مسیر عبوری در جاده های داخلی نسبت به بسیاری از کشورهای دنیا پایین تر ارزیابی میشود لذا استهلاک بیشتری را متوجه خودروی های اقتصادی و متوسط همان برندها نیز خواهد ساخت.
هر چند این مورد نسبت به محصولات وطنی دیرتر رخ میدهد و صدای آزاردهنده کمتری از آنها به گوش میرسد، اما تاثیر ناهمواری ها مسیر بر عمر تزئینات کابین غیرقابل انکار است.
3- قطعات مصرفی با کیفیت
قطعات مصرفی با کیفیت شامل لنت‌های با جنس مرغوب، روغن موتورهای نسل جدید سنتتیک با دوام بیشتر، تسمه دینام و یا تسمه تایم مرغوب و ترموستات و صفحه کلاچ و فلایویل سالم و … همه و همه در افزایش عمر مفید قطعات مرتبط با خود به شدت موثر هستند به نحوی‌که بسیاری از خودروهای تولیدی پس از سرویس قطعات مصرفی و استفاده از قطعات یدکی جایگزین نامرغوب دیگر حس استحکام و کارایی فنی اولیه را ندارند! با استفاده از قطعات با کیفیت میتوانید عمر مفید اجزا فنی خودروی خود را نیز افزایش داده و خودروی خود را تا کیلومترهای بالاتری بدون مشکل حاد برانید.
هیج ارزانی بی حکمت نیست لذا گاها با پرداخت درصدی بیشتر جهت سرویس و تعویض لوازم مصرفی علی الخصوص قطعاتی مانند تسمه تایم، روغن موتور، لنت و تایر خودرو هزینه های گزاف بعدی ناشی از ضعف فنی خودرو و در مواردی افت قیمت ناشی از را نیز تا حدی زیادی از خود دور خواهید نمود!
از طرفی دیگر خرید قطعات یدکی خودرو از نمایندگی های مجاز و مطمئن و ارائه آن به تعمیرکاران، غیر اینکه خیال شما را از بابت کیفیت لوازم مصرفی تا حدودی راحت میسازد، در بسیاری از موارد هزینه سرویس خودرو را نیز به نسبت کیفیت لوازم مورد استفاده معقول میسازد چرا که مشاهده شده که برخی از تعمیرکاران لوازم بی کیفیت با عمر کمتر را با قیمت هایی بالاتر از ارزش ذاتی آنها برای مشتری نصب کرده و سود مضاعفی را از این راه به جیب میزنند.
4- شروع حرکت و توقف
اکثر افراد هنگام استفاده از خودرو، بلافاصله پس از سوار شدن، استارت زده و شروع به حرکت مینمایند. در ابتدای حرکت لازم است تا 30 ثانیه اجازه دهید روغن به صورت کامل به اجزای موتور رسیده، کمی تعادل دمایی برقرار شود و سپس موتور زیر بار قرار گیرد. در هنگام توقف نیز تا 30 ثانیه صبر کنید تا دمای مجموعه موتور به تعادل رسیده و سپس اقدام به خاموش کردن خودرو نمایید. برای ساده کردن عادت به این کار میتوانید تا 5 دقیقه قبل از رسیدن به مقصد، رانندگی خود را آرام نمایید. از سوی دیگر پس از شروع حرکت تا چند دقیقه از فشار آوردن بیش از اندازه به موتور و گیربکس خودداری کنید تا اجزای به دمای مطلوب کاری خود برسند.
لازم به ذکر است که این مسئله در خودروهای توربوشارژ بسیار با اهمیت بوده و زمان مورد نیاز قبل از شروع حرکت یا بعد از توقف بدلیل جریان روغن در قطعه حساس توربوشارژ بیش از 1 دقیقه است.
این روش ها میتواند به کم شدن استهلاک قطعاتی که با تغییرات سریع و وسیع دمایی دچار استهلاک میشوند تا حدی زیادی موثر باشد.
5- مراجعه به تعمیرکاران مجرب و با تجربه:
این مورد جزو حساس ترین موارد نگهداری و علی الخصوص تعمیرات خودرو محسوب میشود. برخی از تعمیرکاران بدلیل عدم تجربه و دانش کافی و حتی عدم دقت در انجام کار با اشتباهات عجیب باعث تحمیل هزینه های عجیب و غریب به مالک خودرو میگردند. نگارنده در حداقل در چند مورد برخورد عجیبی با این مسئله داشته است. مورد اول شل بستن سوکت کوئل خودرو و جدا شدن آن در هنگام رانندگی بود که موجب خاموش شدن ناگهانی خودرو و سفت شدن فرمان و ترمز شد (تصور کنید با همچین موردی در سراشیبی روبرو شوید!)
مورد دوم سرویس ناشیانه استارت خودرو که در صورت عدم پیگیری موجب پرداخت هزینه بیهوده و تعویض استارت سالم با نمونه های بی کیفیت موجود در بازار می‌گردید. در نمونه‌ای دیگر هزینه 20 هزار تومانی تعویض لامپ مه شکن بدلیل عدم توجه به بستن پیچ‌های شلگیر پشت سپر منجر با پارگی شلگیر و عدم قبول مسئولیت مشکل از سمت تعمیرکار مربوطه گردید.
لذا پیشنهاد اکید ما این است که حتی الامکان، با مراجعه به شبکه‌های اجتماعی و مشاهده تجربیات مختلف تعمیرکاران و بازخورد مشتریان آنها، تعمیرکاران مجرب را یافته و با مراجعه به آنها تا حد امکان متحمل هزینه‌های بیهوده ناشی از عدم دانش و شناخت کافی عیوب فنی خودرو نگردید.
تعمیرکار با تجربه و دوره دیده و حتی پیگیر دانش روز، شاید به جرات نیمی از سلامتی خودرو و اجزای فنی آن را تضمین خواهد کرد.
6- توجه به نتایج معاینه فنی:
بدون شک یکی از بهترین آزمون‌هایی که میتواند تا حد زیادی سلامت فنی خودرو خصوصا موتور و سیستم ترمز و تعلیق خودرو را بررسی نماید، معاینه فنی سالیانه است. در صورتیکه هر یک از مشخصه‌های خودرو مانند آلایندگی‌های خروجی از موتور، قدرت ترمزگیری، میزان بودن فرمان و سیستم تعلیق موارد غیرمجاز یا نزدیک به آن را نشان دهد بهتر است نسبت به اصلاح آن اقدام کنید چرا که به عنوان مثال بالا بودن میزان آلایندگی و یا وجود مقادیر زیادی از کربن های نسوخته میتواند نشان از عدم کارکرد صحیح موتور، روغن سوزی و یا پرشدن زودهنگام کاتالیزور باشد. قدرت پایین ترمز نیز خود میتواند توانایی شما در کنترل وسیله نقلیه در شرایط بحرانی را محدود کند.
لذا رفع این موارد میتواند نوعی پیشگیری برای مشکلات و هزینه‌های بزرگتر باشد.
7- شناخت خودرو و مسائل فنی مرتبط با کمی چاشنی سلیقه!
یک مالک خودرو بهتر است از مسائل فنی مرتبط با نگهداری خودروی خود و حواشی آن اطلاعات کافی کسب کرده باشد. در گذشته نه چندان دور! قیمت خودرو و لوازم یدکی و حتی دستمزدهای تعمیرات در بسیاری از موارد برای مالکین خودرو هزینه آنچنانی نداشت، اما هم اکنون با شرایط حاکم بر جامعه لازم است تا در سرویس های خودرو و لوازم مورد استفاده کمی دقت و بررسی بیشتری به عمل آید.
به عبارت بهتر علاوه بر آنکه در بازه‌های مناسب نسبت به تعویض و سرویس قطعات مصرفی مطابق معمول اقدام می‌نمایید خوب است کمی در مورد نحوه کارکرد اجزاء فنی خودرو، سرویس‌های خودرو، انواع روغن ها و روانکاوهای موجود در بازار، نحوه تهیه قطعات مرغوبتر، عدم اکتفای تنها به علم محدود برخی مکانیکهای تجربی، مطالعه برخی مقالات ساده نگهداری و … هم ذوق و سلیقه به خرج داده و علاوه بر سالم نگهداشتن خودروی خود، تجربیات فنی خود را به افراد دیگر نیز انتقال داده و زمینه آگاهی بیشتر مالکین را فراهم کنید.
گروههای خودرویی بزرگی از جمله گروههای چرخان به این منظور ایجاد شده و تجربیات با ارزشی در آنها از سوی کاربران باتجربه و کاربلد مطرح میشود که میتواند در بسیاری از موارد برایتان مفید باشد.
فراموش نکنید که در شرایط کنونی کشور، انتخاب خودروی کارکرده نسبت به خودروی صفر، تبدیل به انتخاب اول بسیاری از اقشار جامعه شده و با رواج هر چه بیشتر کارشناسی خودرو قبل از خرید، ارزش کارشناسی یک خودروی کارکرده سالم بسیار بالاتر از یک خودروی معیوب خواهد بود. البته که خودروی سالم نیز طالب بیشتری داشته و مورد قبول کارشناسان و خریداران بعدی خودروی شما قرار خواهد گرفت.
با این تفاسیر اگر به نظرتان راهکار دیگری نیز برای نگهداری درست خودرو علاوه بر موارد فوق وجود دارد که میتواند برای دیگران مفید باشد، حتما آن را در قسمت نظرات با دوستان خود در میان بگذارید!
