فیات مالتی‌پلا، یکی از زشت‌ترین خودروهای دنیا که توسط زوتی تولید می‌شد!

بسیاری فیات مالتی‌پلا را یکی از زشت‌ترین خودروهای دنیا می‌دانند اما این خودرو به خاطر ویژگی‌های نوآورانه‌ای مثل چیدمان شش‌نفره کابین و فضای داخل بسیار دل‌باز خصوصاً برای خودرویی با چنین اندازه جمع‌وجوری، موردتوجه قرار گرفت؛ اما چیزی که شاید خیلی‌ها ندانند این است که این MPV عجیب‌وغریب ایتالیایی در چین توسط شرکت زوتی در دو نسخه بنزینی و الکتریکی تولید می‌شد و به فروش می‌رسید.

مالتی‌پلا برای اولین بار در سال 1998 معرفی شد تا فیات را به بخش مینی‌ون‌های (MPV) کامپکت وارد کند. چراغ‌های جلوی دوبخشی، اتاق بسیار بزرگ، اضلاع تقریباً عمودی، چیدمان غیرمتعارف شش صندلی در دو ردیف و داشبورد عجیب باعث شده بود که این خودرو تقریباً از هر وسیله چهارچرخی متمایز شود. سپس در سال 2004 مالتی‌پلا فیس‌لیفت شد و با چراغ‌های جلوی جدید، چهره متعارف‌تری پیدا کرد و توانست تا سال 2010 در بازار اروپا حضور داشته باشد.

در اواخر سال 2008 اما زوتی نسخه مونتاژ چین مالتی‌پلا را معرفی کرد. این خودرو در ابتدا مالتی‌پلن نام داشت اما بعداً به M300 تغییر نام داد. هرچند زوتی به کپی‌برداری‌های فاحش از خودروهای اروپایی مثل پورشه ماکان و رنجروور مشهور است اما M300 یک کپی بی‌شرمانه نبود بلکه یک تغییر برند قانونی محسوب می‌شد که از طریق توافق بین این شرکت چینی و فیات حاصل شد. طراحی بیرونی M300 کاملاً با نسخه فیس‌لیفت مالتی‌پلا یکسان بود و صرفاً بجای لوگوهای فیات حالا در جلو و عقب خودرو لوگوی Z زوتی نقش بسته بود.

از اواخر سال 2010 پس از خاتمه تولید مالتی‌پلا در اروپا، زوتی خط تولید آن‌را از فیات خرید و درحالی‌که قبلاً این خودرو را صرفاً با استفاده از کیت‌های قطعات وارداتی در چین مونتاژ می‌کرد، حالا تولید آن‌را آغاز کرد. این کار که با استفاده از قطعات داخلی همراه بود، قیمت خودرو را به میزان قابل‌توجهی کاهش داد و به حداقل 69,800 یوآن معادل 10,500 دلار در سال 2010 رساند. زیر کاپوت M300 همان پیشرانه 1.6 لیتری بنزینی تنفس طبیعی اصلی فیات قرار داشت که 102 اسب بخار قدرت و 145 نیوتن متر گشتاور تولید می‌کرد. این نیرو از طریق یک گیربکس پنج سرعته دستی به چرخ‌های جلو منتقل می‌شد.

اما موضوع جالب، ساخت نسخه الکتریکی این خودرو بود که فقط چینی‌ها امکان خرید آن‌را داشتند زیرا فیات هیچ‌گاه نسخه الکتریکی مالتی‌پلا را ارائه نکرد. این نسخه که بعداً E300 نام گرفت، از یک موتور الکتریکی در جلو با 80 اسب بخار قدرت و 250 نیوتن متر گشتاور استفاده می‌کرد. یک پکیج باطری 35.2 کیلووات ساعتی هم با هر بار شارژ بردی بین 160 تا 200 کیلومتر را برای این مینی‌ون 1700 کیلوگرمی فراهم می‌کرد. این اعداد ممکن است طبق استانداردهای امروزی اصلاً چشمگیر نباشند اما ویژگی جذاب E300 قابلیت تعویض باطری‌های آن بود که حتی هنوز هم قابلیت قابل‌توجهی محسوب می‌شود.

باطری‌های این خودرو از چهار پک تشکیل شده بود که زیر صندلی‌های عقب نصب شده و هرکدام 65 کیلوگرم وزن داشتند. فرایند تعویض این باطری‌ها ظرف پنج دقیقه توسط متخصصان با کمک ماشین‌آلات مخصوص انجام می‌گرفت. این ویژگی برای رانندگان تاکسی که روزانه ترددهای زیادی داشتند بسیار مفید بود هرچند که هنوز هم نسخه بنزینی با برد بیشتر و سوخت‌گیری راحت‌تر گزینه جذاب‌تری به نظر می‌رسید.

هرچند M300 بر اساس نسخه فیس‌لیفت مالتی‌پلا ساخته شده بود که برخی از ویژگی‌های عجیب آن حذف شده بود اما این هنوز هم خودروی غیرمتعارفی بود خصوصاً برای خریداران چینی که اطلاعی از فلسفه فیات نداشتند. به‌عنوان‌مثال، طراحی داشبورد این خودرو آن‌قدر عجیب بود که به نظر می‌رسید از یک فیلم علمی تخیلی در دهه 90 گرفته شده است. بااین‌حال، M300 با وجود طول جمع‌وجور 4,080 میلی‌متری از فضای بار 430 لیتری برخوردار بود و عرض 1,870 میلی‌متری هم دینامیک رانندگی بسیار خوبی را برای آن فراهم کرده بود. نکته عجیب اینکه زوتی در کنار نسخه شش‌نفره معمولی، نسخه پنج‌نفره M300 را هم تولید کرد.

بااین‌همه، عملکرد زوتی M300 از لحاظ فروش در بازار چین چندان قابل‌توجه نبود زیرا بین سال‌های 2010 تا 2013 مجموعاً تنها 25 هزار دستگاه از آن به فروش رسید. پس از این هم ازآنجایی‌که فیات جانشین مستقیمی را برای مالتی‌پلا طراحی نکرده بود و مینی‌ون‌ها هم از مُد افتادند، پایان تولید M300 در چین در سال 2013 پایانی بر عمر پانزده‌ساله فیات مالتی‌پلا بود. زوتی اما بعد از این خودرو به تولید دیگر محصولات خود ادامه داد و حتی برنامه‌هایی برای ورود به بازار ایالات‌متحده را هم داشت اما در سال 2021 این شرکت ورشکست شد و دارایی‌های خود را به فروش رساند تا بخشی از بدهی‌های هنگفت خود را بپردازد.