صنعت خودروسازی چین، برای ایرانی‌ها نام آشنایی محسوب می‌شود، چرا که با شدت گرفتن تحریم‌های کشورهای غربی و اروپایی، چین به تنها عرضه کننده مستقیم خودروی خارجی در ایران تبدیل شد. در ابتدای ورود این کشور به بازار خودروی ایران، عرضه محصولات بی‌کیفیت سبب شد که ایرانی‌ها از محصولات این کشور کینه به‌دل بگیرند و هرگاه نام این محصولات به گوش‌شان می‌خورد، در ذهن‌شان محصولات بی‌کیفیت تداعی شود.
اگر چه کیفیت محصولات چینی روز به روز بیشتر شد ولی نگرش بسیاری از ایرانی‌ها همچنان نسبت به تولیدات این کشور مانند قبل است. نباید فراموش کنیم که صنعت خودروسازی ایران مدت‌ها در حال درجا زدن است، ولی با نگاه به کشور چین به رشد چشمگیر آنها در زمینه خودرو پی خواهیم برد. صنعتی که قدمت کمتری نسبت به تولید خودرو در ایران دارد.
تاریخچه
در بسیاری از سایت‌های مرتبط با صنعت خودروسازی چین، تاریخچه صنعت خودرو سازی در این کشور سال‌های ۱۹۲۰تا ۱۹۲۸ اعلام شده است. اما قدیمی‌ترین خودروساز این کشور نانجینگ اتومبیل است که تاریخ آن به سال ۱۹۴۷ بر می‌گردد. این شرکت در خلال جنگ داخلی چین به‌عنوان مرکز سرویس و تعمیرات اتومبیل‌های ارتش آزادی‌بخش خلق راه‌اندازی شد. اولین مرکز طراحی و تولید خودرو در چین به صورت رسمی در سال ۱۹۵۰ به کمک اتحاد شوروی سابق راه‌اندازی شد و این کشور مجوز رسمی تولید خودرو را دریافت کرد. بنابراین صنعت خودرو سازی در این کشور حدود ۶۶ سال سن دارد.
سیاست‌های اخیر این کشور در زمینه خودرو
شرکت‌های دولتی و خصوصی چین در سال‌های اخیر با بکار‌گیری سرمایه‌های عظیم سعی کرده‌اند طراحان و مهندسان برندهای برتر دنیا را به‌خدمت خود در بیاورند تا مانند دیگر کشورهای صاحب سبک، به یک قطب در زمینه تولید خودرو تبدیل شوند. این تلاش‌ها بی‌فایده نبوده چرا که صنعت خودروسازی در چین با سرعت در حال پیشرفت است و روزی نیست که خبری از رونمایی مدل‌های جدید و کانسپت های مدرن چینی به گوش نرسد. خودروهایی که در گذشته کپی‌هایی از محصولات پرطرفدار جهانی بودند، اکنون کم‌کم جای خود را به طرح‌های جدید و ابداعی می‌دهند.
وضعیت خودروسازی امروز چین
وجود شرکت‌های بسیاری در چین باعث شده تولید خودرو در این کشور آمار و ارقام خیره کننده‌ای داشته باشد که در بخش بعدی این مقاله به آن خواهیم پرداخت. اما آیا وجود شرکت‌های متعدد در این کشور دلیل می‌شود که چین به یکی از قدرت‌های خودروسازی جهان تبدیل شود؟
در حال حاضر جواب این سوال منفی است. شاید یکی از دلایل این موضوع عدم تجربه تولید موفق خودرو در این کشور باشد و یکی دیگر از دلایل اصلی قیمت محصولات این کشور است. تولید خودروی با کیفیت در چین، نیازمند هزینه فراوان برای به‌کارگیری مهندسین قوی و مواد اولیه خوب است؛ بنابراین اصلا به‌صرفه نیست که بخواهند این خودروها را با قیمت کم عرضه کنند و قیمت این محصولات عمدتا نزدیک به خودروهای کشورهای اروپایی و آمریکایی هستند. بنابراین خریداران با توجه به کم تجربه بودن صنعت خودروسازی در چین، ترجیح می‌دهند با صرف کمی هزینه بیشتر به سراغ محصولات سایر کشورها بروند.
در واقع چین برای اینکه قیمت خودروهای خود را کاهش دهد، به سمت تولید خودروهای کم کیفیت و ارزان حرکت کرده و در تلاش برای تصاحب بازارهای کشورهای ضعیف مانند کشورهای آفریقایی و آسیایی است. از دیگر دلایل عدم جهانی شدن صنعت خودروسازی چین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بدبینی به محصولات چینی با توجه به سابقه تولید خودروهای بی‌کیفیت
- تداوم فعالیت خودروسازهای بی‌کیفیت در این کشور
- نداشتن خودروسازی صاحب سبک و صاحب نام
- عدم توانایی در تامین بومی مواد اولیه باکیفیت
- عدم مدیریت صحیح
میزان تولید، فروش و صادرات خودرو در چین
چین در سال 2014 توانست مانند سال‌های گذشته رتبه اول تولید خودرو در جهان را به خود اختصاص دهد. تولیدات این کشور در سال 2013 بیش از 22 میلیون خودرو برآورد شده که عدد تفکر برانگیزی است. البته این میزان از تولیدات مربوط به خودروهای بومی نیستند چرا که کمپانی‌هایی مانند سوزوکی، هیوندایی و … به دلیل نیروی کار ارزان در چین برخی از خطوط تولیدی خود را در این کشور راه‌اندازی کرده‌اند.
یکی از سیاست‌ها مثبت مقامات این کشور در زمینه بهبود صنعت خودروسازی چین، بالابردن هزینه گمرکی و واردات خودرو و اجازه مونتاژ خودروهای خارجی در این کشور به شرط همکاری با کمپانی‌های چینی است. مقامات کشور ما اگر بتوانند این سیاست را در کشور پیاده کنند، می‌توان به آینده خودروسازی ایران امیدوار بود. بر اساس گزارشات گمرک چین، آمار صادرات خودروهای این کشور در سال ۲۰۱۴ تقریبا ۲.۸ درصد نسبت به سال ۲۰۱۳ کاهش یافته است. حدود 87.5 درصد از کل صادرات خودرویی چین به کشورهای در حال توسعه در آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین بوده است. به لطف تحریم‌های اعمال شده و البته اتخاذ سیاست‌های غلط از سوی مسئولان حوزه صنعت خودرو، ایران رتبه نخست واردات خودرو از چین را به خود اختصاص داده، یعنی بالاتر از کشورهای آفریقایی و آسیایی ضعیف.
خودروسازان بزرگ کشور چین
- SAIC Motor
- Dongfeng Motor
- Beijing Automotive Group
- Chang’an Motors
- Guangzhou Automobile
- Chery
- BYD Automobile
- Brilliance China Auto
- Jianghuai Automobile
البته این آمار مربوط به اوایل سال ۲۰۱۵ است که تا آن زمان حدود ۷۴ خودروسازی در چین فعال بوده است و به‌تازگی چند خودروسازی جدید به صنعت این کشور اضافه شده است. برندهای فولکس واگن، وولینگ، هیوندای، چانگان، تویوتا، بیوک، نیسان، فورد، هوندا و شورولت به ترتیب ده برند اول در زمینه فروش خودرو در سال ۲۰۱۵ در چین هستند و همان‌طور که می‌بینید در بین این برندها فقط دو برند چینی وجود دارد.
اکنون بهتر است نگاهی به آمار فروش خودرو در ماه آوریل ۲۰۱۶ در این کشور بیاندازیم تا محبوب‌ترین خودروهای عرضه شده را بهتر بشناسیم. مطابق آمار ارائه شده از منابع معتبر این کشور، خودروسازان در این ماه 2،122،400 دستگاه خودرو به بازار عرضه کرده‌اند که 6.32 درصد بیشتر از مدت مشابه در سال ۲۰۱۵ بوده است. در چهار ماه اول سال 2016 در چین فروش خودرو 6.11 افزایش داشته است.
در جدول زیر شما لیست ۲۰ محصول پرفروش ماه آوریل را در این کشور را مشاهده می‌کنید.
| رتبه | مدل | شرکت سازنده | آمار فروش |
| 1 | VW Lavida Sedan | SAIC-VW | 34503 |
| 2 | Nissan Sylphy | Dongfeng-Nissan | 29498 |
| 3 | VW Jetta | FAW-VW | 29494 |
| 4 | VW Sagitar | FAW-VW | 29279 |
| 5 | Toyota Corolla | FAW-Toyota | 25638 |
| 6 | Buick Excelle GT | SAIC-GM | 23781 |
| 7 | Ford Escort | Changan-Ford | 22305 |
| 8 | VW Santana | SAIC-VW | 20249 |
| 9 | Hyundai Elantra Langdong | Beijing-Hyundai | 19007 |
| 10 | Kia K3 | Dongfeng -Yueda-Kia | 16244 |
| 11 | Geely Emgrand 7 | Geely | 15805 |
| 12 | VW Bora | FAW-VW | 14706 |
| 13 | Hyundai Elantra Lingdong | Beijing-Hyundai | 14665 |
| 14 | VW Golf | FAW-VW | 14601 |
| 15 | Chevrolet Cruze | SAIC-GM | 14236 |
| 16 | Toyota Levin | GAC-Toyota | 13820 |
| 17 | Changan Eado | Changan | 13448 |
| 18 | Hyundai Verna Sedan | Beijing-Hyundai | 13122 |
| 19 | Audi A6L | FAW-VW | 13118 |
| 20 | VW Magotan | FAW-VW | 12454 |
مشاهده می‌کنید که بازهم تعداد محصولات بومی این کشور در این لیست بسیار کم هستند و خودروسازان نتوانستند محبوبیت محصولات خود را در چین افزایش دهند.
وضعیت آینده خودروسازی چین
حال با توجه به موارد گفته شده، بازهم سوال پیش می‌آید که آیا چین می‌تواند در آینده به یک قطب خودروسازی جهان تبدیل شود؟ پاسخ این‌بار مثبت است، چرا که چین تمام دلایلی که باعث عدم نتیجه و رشد خودروسازی در این کشور می‌شد را بهبود بخشیده و تلاش می‌کند وضعیت را هر روز بهتر از قبل کند.
برخی از فاکتورهای مهم در صنعت خودروسازی چین باعث می‌شود که بتوانیم به آینده خودروسازی این کشور امیدوار باشیم که از جمله آنها می‌توان به وجود حمایت‌های دولتی گسترده، نیروی کاری ارزان، جمعیت زیاد این کشور و بازار گسترده، آینده‌نگری مفید، سرمایه‌گذاری گسترده، واردات علم از کشورهای صاحب سبک، رشد علمی چشمگیر، مدیریت صحیح و … اشاره کرد.
لازم به‌ذکر است که خودروسازی چین در یک‌دهه گذشته رشد بسیار زیادی داشته است، بنابراین اگر صنعت خودرو در این کشور با همین شیب نموداری رشد کند، در یک دهه آینده، چین یکی از قدرتمندترین کشورها در زمینه خودرو خواهد شد.
نمایشگاه پکن ۲۰۱۶ به ما نشان داد، خودروسازان چینی به حدی رشد کرده‌اند که اکنون برای رقابت با شرکت‌های برتر دنیا خودرو می‌سازند.
