اگر از خودروسازهای داخلی صرفنظر کنیم باید بگوییم که ایمنی در صنعت خودرو مهم‌ترین دغدغه و مطالبه از این صنعت است. رقابت در این زمینه بین کمپانی‌های مختلف بسیار تنگاتنگ است به‌طوریکه تمامی شرکت‌ها در تلاش‌اند تا از فناوری روز در حوزه ایمنی عقب نمانده و در بین برترین‌ها باقی بمانند. ESP که در اواسط دهه ۹۰ میلادی توسط شرکت بوش (BOSCH) پا به عرصه وجود گذاشت یکی از کاربردی ترین و مهم‌ترین سیستم‌های ایمنی در خودروها محسوب می‌شود که امروزه بسیاری از خودروها از محصولات آلمانی و ژاپنی گرفته تا خودروهای چینی و کره‌ای نیز از این سیستم استفاده می‌کنند.
اگر خودروی شما دارای ESP باشد، به همراه دو سیستم ایمنی دیگر برای شما سیستم ایمنی فعال را تامین خواهد کرد: سیستم ترمز ضد قفل (ABS) و سیستم کنترل کشش (TCS).
همانطور که می‌دانید ABS از قفل شدن چرخها به هنگام ترمز گرفتن جلوگیری می‌کند و TCS از لغزش چرخها به هنگام شتاب گرفتن و شروع به حرکت (تیک آف) جلوگیری می‌کند. (به خصوص در شرایط لغزنده برفی و یخی) دو سیستم فوق پایداری طولی را حفظ می‌کنند در حالی که ESP پایداری جانبی را تامین می‌کند.
ESP که مخفف برنامه کنترل پایداری الکترونیکی (Electronic Stability Program) است؛ سیستمی است که جهت جلوگیری از لغزیدن و خارج شدن خودرو از کنترل راننده به خصوص در پیچ‌ها استفاده می‌شود.
۸۰ درصد خودروسازها عبارت ESP را استفاده می‌کنند در حالیکه برخی هم از نام‌هایی مانند DSC (کنترل پویای پایداری)، VSA (دستیار پایداری خودرو) و یا VSC (کنترل پایداری خودرو) استفاده می‌کنند که از نظر کارایی همان ESP است.
ESP چگونه کار می‌کند؟
سر خوردن یکی از اصلی‌ترین علل تصادفات است. در یک تحقیق بین المللی مشخص شد که ۴۰ درصد از تصادفات مرگبار به علت سر خوردن اتفاق می‌افتد. ESP می‌تواند تا ۸۰ درصد از تصادفاتی که بر اثر سرخوردن روی می‌دهند را کاهش دهد. اگر سر خوردن خودرو قطعی باشد ESP فورا متوجه شده و مداخله می‌کند. راننده (به شرطی که از محدودیت ها و قوانین فیزیکی خارج نشود) با سر خوردن مواجه نخواهد شد.
ESP همواره فعال است و یک میکروکامپیوتر در هر ثانیه ۲۵ بار چک می‌کند که آیا خودرو در همان جهتی که راننده فرمان می‌دهد حرکت می‌کند یا نه. اگر جهت حرکت خودرو با قصد راننده متفاوت باشد ESP فورا موقعیت بحرانی را تعیین کرده و به صورت مستقل از راننده وارد عمل می‌شود.
ESP از سیستم ترمز اتومبیل استفاد می‌کند تا فرمان‌پذیری و کشش خودرو را حفظ نماید و به وسیله این ترمز گیری انتخابی نیروی عکس العمل مورد نیاز را برای حفظ خودرو در حالت دلخواه راننده را تامین می‌کند. ESP نه تنها توسط ترمزگیری تعادل خودرو را حفظ می‌کند بلکه می‌تواند در صورت لزوم با اثر گذاری بر نیروی موتور و ایجاد شتاب در چرخ‌های محرک طبق قوانین فیزیک کشش مناسب را حفظ کند.
برای مثال فرض کنید که خودرویی در حال چرخش به سمت راست در سر یک پیچ است. در اینصورت نیروی گریز از مرکز باعث می‌شود خودرو به سمت چپ (خارج پیچ) منحرف شود. حال اگر سرعت خودرو زیاد باشد مطمئنا انحراف خودرو بیشتر بوده و کنترل خودرو از دست راننده خارج می‌شود. در این حالت ESP وارد عمل شده و با گرفتن ترمز چرخ‌های سمت راست و کنترل قدرت موتور خودرو را در جاده نگه می‌دارد.
ABS، EBD و ESP اولین بار توسط بوش (BOSCH) به بازار معرفی شدند.
مشخصات فنی:
- واحد هیدرولیکی به همراه واحد کنترل: که واحد هیدرولیکی دستورات واحد کنترل را اجرا کرده و باعث ترمز گیری می‌شود. واحد هیدرولیکی در بین اجزاء موتور قرار دارد.
- حسگر سرعت چرخها: واحد کنترل با استفاده از سیگنال‌های ارسالی از حسگرهای سرعت چرخها می‌تواند سرعت هر چرخ را محاسبه کند.
- حسگرزاویه فرمان: وظیفه این واحد تعیین موقعیت چرخ‌های جلو با تعیین زاویه فرمان است. در نتیجه سرعت خودرو، فشار مطلوب ترمز ، موقعیت مطلوب پدال گاز و خواسته راننده مشخص می‌گردد. (حالت مطلوب)
- حسگر نرخ انحراف و شتاب جانبی: یک حسگر نرخ انحراف، مقدار انحراف خودرو را حول محور عمودی آن اندازه‌گیری می‌کند. در کنار آن یک حسگر شتاب جانبی حالت خودرو را (حالت واقعی) مشخص می‌کند و با حالت مورد نظر راننده مقایسه می‌کند.
ارتباط با موتور:
واحد کنترل ESP می‌تواند با واحد کنترل ارتباط برقرار کند. در شرایط خاصی که راننده شتاب بیش از اندازه‌ای را از موتور می‌خواهد گشتاور موتور را کاهش کاهش دهد. در مواقعی نیز ممکن است با افزایش گشتاور موتور پایداری خودرو را حفظ کند.
با توجه به مطالب بالا می‌توان اهمیت ESP و فراگیر بودن آن در میان خودروسازها را متوجه شد. به امید روزی که خودروسازان ایرانی هم با بهره‌گیری از نخبگان و استعدادهای داخلی به سمت ایمنی در تولیداتشان پیشرفته و شاهد تولید خودروهایی مطابق با تکنولوژی روز دنیا باشیم.
