تکاملهای مختلفی که تاکنون در صنعت خودرو شکلگرفته است، آنقدر جذاب و چشمگیر بودهاند که به معنای واقعی کلمه میتوان نام تکامل را روی آنها نهاد. از طراحی جالبتوجه خودروها گرفته تا موتورهایی با حجم بسیار کمتر و قدرت بسیار بیشتر، همگی شالوده مهندسی و طراحی مدرن هستند که در این دوران، چهره خود را در این صنعت پرتکاپو، نشان دادهاند؛ اما شاید دراینبین، فرمان خودروها و مسیر تکاملیشان، موضوعی باشد که کمتر موردتوجه قرارگرفته باشد.
فرمان خودروها نیز درست مانند هر قسمت دیگری از این وسایل چهارچرخ، داستان متفاوت و جالبتوجه خود را داشته و در طول زمان، بدون شک با تکاملهایی روبرو شدهاند. درواقع، فرمان خودروهای امروزی، حاصل چندین دهه، تکامل و پیشرفت بوده که با خلاقیتها و اختراعهای مختلف، به این نقطه رسیده است. فرمانهای اولیه هم ازنظر اندازه بسیار بزرگتر بودند و هم از اهرمهایی برای چرخش استفاده میکردند که در خودروهای امروزی، دیگر دیده نمیشوند. این فرایند تا جایی پیش رفت که فرمانهای امروزی با دکمههای کنترلی و سیستمهای متنوع برقی و هیدرولیک همراه شدهاند و روکشهای چرم نیز آنها را مزین کردهاند.
با چرخان همراه باشید تا این تکامل را از همان ابتدای کار در صنعت خودرو (شرکت مرسدس بنز) تا خودروهای امروزی، نظارهگر باشیم.
دهه 1890 میلادی
اولین سیستمهای فرمان در خودروهای اولیه، درواقع اصلاً شکل دایرهای نداشته و بهجای شکلی که ما امروزه از فرمان میشناسیم، یک اهرم در قسمت جلوی خودرو و جلوی دید راننده قرار داشت که میتوانست کنترل خودرو را بر عهده داشته باشد. این سیستم که به «بازوی فرمان» نیز معروف است، از فرایند سادهای برخوردار بود که در آن زمان و با توجه بهسرعت پایین خودروها و نیاز بسیار کمتر بهفرمان پذیری آنها، یک گزینه تقریباً مناسب بهحساب میآمد. فرمانهایی که برای اولین بار در شرکتهای بنز و دایملر، استفاده شدند.
دهه 1900 میلادی
در اولین دهه از قرن بیستم میلادی، به لطف مسابقات موتور اسپرت، میتوانیم شاهد اولین فرمانهای دایرهای شکل در خودروهای تولیدی شرکت دایملر باشیم. این نوع از فرمانهای تازهوارد، بهجای اهرمهای قرن نوزدهمی، به خودروهای مسابقهای دایملر اضافه شدند و یک حرکت بهواقع خلاقانه بهحساب میآمدند.
دهه 1920 میلادی
در سومین دهه از قرن بیستم، فرمانها با یک سری از کنترلرهایی همراه شدهاند که دیگر شکل اولیه خود را تکامل داده بودند. یکی از این مؤلفهها که به فرمانهای مرسدس اضافه شدند، اهرم بوق خودرو بود که تا دههها بعد این شرکت آلمانی، آن را بر روی خودروهای خود استفاده میکرد.
دهه 1950 میلادی
در دهه 50 میلادی، فرمان خودروها تغییرات شگرفی را در خود دیدند. اکنون یک قسمت فلزی و همچنین یک قسمت که باروکش چرم همراه شده است به چشمخورده و اکنون موارد جدیدتری که تاکنون در فرمانها استفادهنشده بودند همچون اهرم مربوط به راهنمای خودرو که در خودروهای امروزی نیز دیده میشود و یک اهرم برای تعویض دنده، روی آنها دیده میشد. در همین دهه بود که یک اهرم دیگر برای نوربالای خودروها، به این قسمت اضافه شد. درواقع همهی این موارد، توانستند هم ایمنی سرنشینان را درمجموع بالاتر ببرند و هم طراحی بهمراتب ارگونومیکتر و جذابتری در داخل کابین، ایجاد کنند.
دهه 1970 میلادی
در این دهه، میتوانیم جذابترین و مهمترین فناوریهایی را مشاهده کنیم که در فرمان خودروها به کار رفتند. در این دهه بود که مرسدس بنز، بیشتر توجه خود را در طراحی فرمان خودروهایش، بر روی ایمنی گذاشت تا طراحی آنها. درواقع در همین دهه بود که سیستم کروز کنترل نیز بهعنوان یک مؤلفه جذاب برای ایمنی سرنشینان، بهفرمان خودرو اضافه شد.
دهه 1980 میلادی
دهه 80 میلادی، سال تولد کیسههای هوای خودروها بود که درون فرمان خودرو، جا خوش کرده بودند و از این نظر، تحول بسیار بزرگی بهحساب میآید. درواقع قرار گرفتن ایربگ درون فرمان خودرو، از همان فلسفه ایمنی نشئت میگرفت که در دهه 70، شروعشده بود. البته در اوایل کار، ازآنجاییکه کیسههای هوا، کمی بزرگ بودند، مرسدس برای قرار دادن آنها درون فرمان، با چالشهایی مواجه بود.
دهه 90 میلادی
در آخرین دهه از قرن بیستم میلادی، مرسدس بنز هم قادر بود که موارد مربوط به ایمنی خودروها همچون قرار دادن کیسه هوا درون غربیلک فرمان را اجرا کند و هم طراحی بهمراتب جذابتری را نیز برای این قسمت از خودرو، در نظر بگیرد. اکنون دکمههای بیشتری برای راحتی راننده، همچون دکمه کنترل صوتی، بهفرمان خودرو راهیافته بودند. درواقع میتوان گفت که دهه 90 قرن بیستم، شروعی برای حرکت به سمت فرمانهای مدرن امروزی بوده است.
دهه 2000 میلادی
اولین دهه از قرن جدید میلادی، میتوانیم شاهد دکمهها و موارد کنترلی بهمراتب بیشتری بر روی خودروها باشیم. همچنین در این دهه، بهوضوح میتوانیم کوچکتر شدن کیسههای هوا را مشاهده کنیم که فضای بسیار کمتری را در غربیلک فرمان، اشغال کردهاند. درواقع همین مورد، به مرسدس بنز اجازه داد تا هم بتواند فرمان کوچکتری را داشته باشد و هم سبک طراحی جدیدتری را ارائه دهد.
دهه 2010 میلادی
در این دهه درواقع میتوان گفت که بهنوعی، همان غربیلک های دهه پیش، خود را با فناوریهای مدرنتر، همراه کردهاند. اضافه شدن صفحههای لمسی بهجای بعضی از دکمهها در غربیلک فرمان و همچنین اضافه شدن تریم های آلومینیومی برای هرچه جذابتر شدن ظاهر غربیلک فرمان، ازجمله این تغییرات بودهاند.
دهه 2020 میلادی
در جدیدترین دههای که درون آن قرار داریم نیز، غربیلک های فرمان به سمت تکامل بیشازپیش خود، درحرکت هستند. درواقع میتوان گفت که این فرمان سومین دهه از قرن بیست و یکم، ارزش صدسال صبر کردن و تکامل از اهرمهای قرن نوزدهم تا به این جای کار را داشته است.