دستاوردها و تحول‌های ایران خودرو در حوزه موتور

یکی از مشکلات خودروسازان داخلی همیشه تنوع پایین پیشرانه‌ها و همین‌طور استفاده از موتورهای قدیمی بوده است. به‌عنوان‌مثال، سایپا با وجود سابقه‌ای بیش از نیم قرنی، همچنان متکی بر پیشرانه پراید است که نسخه تقویت‌شده آن در خانواده تیبا و ساینا و کوییک استفاده می‌شود. از سوی دیگر اما اضافه شدن موتورهای مدرن TU5 و EF7 به خط تولید ایران‌خودرو توانست این شرکت را چند سر و گردن بالاتر از رقیب سنتی خود قرار دهد. این دو موتور با برخورداری از تکنولوژی مدرن‌تر و همین‌طور قدرت و مصرف سوخت مناسب، زیر کاپوت اکثر محصولات ایران‌خودرو قرار گرفتند و با استقبال خریداران مواجه شدند. همچنین موتور EF7 توربو به‌عنوان اولین پیشرانه توربوشارژ در محصولات داخلی نیز قدم بزرگی به سمت جلو بود.

بااین‌حال، پیشینه موتورهای EF7 و TU5 به پانزده تا بیش سال پیش بازمی‌گردد و این موتورها نیز طبق استانداردهای روز صنعت خودروسازی قدیمی شده‌اند. به همین دلیل، ایران‌خودرو دست‌به‌کار شده و اقدام به به‌روزرسانی و ارتقاء این موتورها کرد تا آن‌ها را با تکنولوژی‌های روز پیشرانه در جهان تطبیق دهد. اولین نتیجه این تلاش‌ها در قالب موتور TU5 پلاس ارائه شد که نسخه ارتقاءیافته موتور TU5 محسوب می‌شود. این موتور ابتدا در تارا و سپس در رانا پلاس به بازار عرضه شد. این موتور جدید تغییراتی را تجربه کرده که مهم‌ترین آن‌ها تجهیز به سیستم زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها است یعنی سیستمی که این روزها تقریباً در همه پیشرانه‌های روز دنیا دیده می‌شود. همچنین موتور TU5 پلاس به و پمپ روغن متغیر هم مجهز شده است.

به گفته مهندسان ایران خودرو، این تغییرات روی TU5 باعث شده تا سطح دوام این موتور ارتقا پیدا کند و از سویی مصرف سوخت آن‌هم کمتر شود. به‌عنوان‌مثال، مصرف سوخت ترکیبی رانا پلاس با موتور TU5 پلاس نسبت به نسخه معمولی نزدیک به نیم لیتر در هر صد کیلومتر کمتر شده است. علاوه بر این، خروجی این موتور هم از 105 اسب بخار قدرت و 142 نیوتن متر گشتاور به 113 اسب بخار قدرت و 144 نیوتن متر گشتاور افزایش پیدا کرده که تقریباً هم‌سطح موتورهایی است که با همین حجم توسط شرکت‌های بزرگ خودروسازی در جهان تولید می‌شود.

دستاورد دیگر فعالیت‌های ایران‌خودرو در این حوزه موتور EFP است که نسخه ارتقاءیافته موتور EF7 توربو محسوب می‌شود. این موتور که چندی پیش برای اولین بار در نسخه جدید دنا پلاس معرفی شد، در قسمت‌های میل‌لنگ، یاتاقان‌ها، شاتون‌ها، پیستون، میل بادامک، سر سیلندر، منیفولدهای هوا و دود، توربوشارژر، سیستم خنک‌کننده و… تغییراتی را تجربه کرده و به سیستم دوگانه زمان‌بندی متغیر سوپاپ‌ها هم مجهز شده است. به لطف این تغییرات، موتور 1.7 لیتری EFP حالا حدود 165 اسب بخار قدرت و 240 نیوتن متر گشتاور تولید می‌کند تا قوی‌ترین پیشرانه داخلی لقب گیرد. این اعداد نسبت به موتور EF7 توربو که 150 اسب بخار قدرت و 215 نیوتن متر گشتاور دارد، 15 اسب بخار و 25 نیوتن متر افزایش داشته‌اند.

به گفته ایران‌خودرو، این افزایش خروجی با کاهش 10 درصدی مصرف سوخت و آلایندگی و همین‌طور بهبود دوام پیشرانه همراه بوده است. گفته شده مصرف سوخت ترکیبی موتور EFP در دنا پلاس به‌صورت ترکیبی به 6.8 لیتر رسیده که حدود یک لیتر از نسخه قبلی این موتور کمتر است. پیشرانه جدید ایران‌خودرو از استاندارد آلایندگی یورو 5 برخوردار است و سازگاری بیشتری با شرایط سوخت و آب‌وهوای ایران دارد؛ اما علاوه بر این دو موتور، ایران‌خودرو یکی دیگر از پیشرانه‌های پراستفاده خود یعنی XU7 را هم ارتقاء داده و آن را در پژو پارس و آریسان 2 با نام XU7 پلاس ارائه کرده است. این موتور تغییراتی را در میل بادامک، میل‌لنگ، سر سیلندر، شاتون‌ها، ورودی هوا، سیستم خنک‌کننده و… تجربه کرده و مشکل اصلی آن یعنی واشر زدن برطرف شده است.

اما فعالیت‌های بخش پیشرانه ایران‌خودرو صرفاً به ارتقاء و بهسازی موتورهای قدیمی محدود نیست و این شرکت به فکر توسعه موتورهای کاملاً جدید و مدرن هم هست. این برنامه‌ها شامل توسعه خانواده‌ای از موتورهای سه سیلندر با حجم‌های 1 لیتری و 1.3 لیتری در نسخه‌های تنفس طبیعی و توربو می‌شود که از تکنولوژی‌های روز مثل تزریق مستقیم سوخت یا GDI بهره می‌برند و قابلیت کار با سوخت گاز را هم دارند. توسعه این پیشرانه را می‌توان نقطه عطفی در صنعت خودروسازی کشورمان دانست زیرا خانواده موتورهای سه سیلندر ایران‌خودرو که مصرف سوخت و آلایندگی به‌مراتب کمتری دارند، قرار است به‌تدریج جایگزین موتورهای چهار سیلندر قدیمی این شرکت شوند.

به‌طورکلی، توسعه و ارتقاء هم‌زمان این تعداد پیشرانه توسط ایران خودرو را می‌توان یک رکورد تاره در صنعت خودروسازی کشور دانست که تاکنون سابقه نداشته است. این موتورهای جدید با مصرف سوخت کمتر از یک سو در طولانی‌مدت باعث مصرف میلیون‌ها لیتر بنزین کمتر در سطح کشور خواهند شد و از سوی دیگر آلودگی هوا که معضل بزرگ بسیاری از کلان‌شهرهای کشور است را کمتر خواهند کرد. علاوه بر این، موتورهای جدید ایران‌خودرو نسبت به حجم خود بازدهی و قدرت بالایی دارند که این هم یکی دیگر از مزیت‌های این موتورها است.