در سال‌های اخیر، شرکت خودروسازی بی‌ام‌و (BMW) که روزگاری به‌عنوان نماد طراحی‌های اصیل و مهندسی بی‌نقص شناخته می‌شد، با چالش‌های بسیاری دست‌وپنجه نرم کرده است.کاهش فروش، مشکلات فنی، و تغییرات مکرر در زبان طراحی، تنها بخشی از مشکلاتی است که این برند باواریایی با آن روبه‌رو شده است. اما شاید مهم‌ترین ضربه به هویت و موفقیت بی‌ام‌و، جدایی نادر فقیه‌زاده، یکی از برجسته‌ترین طراحان این شرکت، باشد؛ طراح ایرانی که در دوران حضورش در بی‌ام‌و، آثاری جاودانه خلق کرد و استانداردهای جدیدی در طراحی خودروهای لوکس به‌جا گذاشت.
دوران طلایی بی‌ام‌و با نادر فقیه‌زاده
نادر فقیه‌زاده در طول ۱۸ سال حضورش در بی‌ام‌و، به طراحی برخی از محبوب‌ترین و ماندگارترین مدل‌های این شرکت پرداخت. از سری ۶ کوپه، گرن کوپه و کانورتیبل گرفته تا نسل پنجم و ششم سری ۷، آثار او همواره مورد تحسین کارشناسان و علاقه‌مندان خودرو قرار گرفتند. نسل سوم سری ۶، که توسط او طراحی شد، توانست رکورد فروش نسل قبلی خود را بشکند و جوایز معتبر طراحی را از آن خود کند. این خودروها نه‌تنها نمایانگر نوآوری و خلاقیت بودند، بلکه هویت بصری بی‌ام‌و را به‌عنوان “ماشین نهایی رانندگی” تثبیت کردند.
آغاز بحران: جدایی نادر فقیه‌زاده
در سال ۲۰۲۱، نادر فقیه‌زاده تصمیم گرفت از بی‌ام‌و جدا شود و به‌عنوان سرطراح برند AVATR، زیرمجموعه‌ای از چانگان چین، به کار خود ادامه دهد. این جدایی، ضربه‌ای بزرگ به تیم طراحی بی‌ام‌و وارد کرد؛ چراکه بسیاری از موفقیت‌های طراحی این شرکت به خلاقیت و چشم‌انداز آینده‌نگرانه او وابسته بود.
فقیه‌زاده در مصاحبه‌ای عنوان کرد که این تصمیم برای کسب تجربیات جدید و خلق آثار متفاوت بوده است. اولین خودروی طراحی‌شده توسط او در AVATR، یعنی مدل AVATR 11، نشان داد که او همچنان در اوج خلاقیت قرار دارد و توانایی خلق طرح‌هایی جسورانه و نوآورانه را دارد.
بحران هویتی در طراحی بی‌ام‌و
پس از جدایی فقیه‌زاده، بی‌ام‌و وارد مسیر جدیدی در طراحی شد؛ مسیری که به‌نظر می‌رسد با سردرگمی و فقدان هویت همراه است. زبان طراحی این شرکت طی چند سال گذشته، سه بار تغییر کرده است؛ از مدل‌هایی با طراحی کلاسیک و زیبا مانند سری ۳ نسل G20 و سری ۵ نسل G30، تا مدل‌های عجیب‌وغریب با ظاهری آینده‌نگرانه مانند نسل جدید سری ۵ و کانسپت‌های نئو کلاس. این تغییرات پی‌درپی، نه‌تنها مشتریان را گیج کرده، بلکه باعث از دست رفتن هویت بصری بی‌ام‌و شده است؛ هویتی که روزگاری با طراحی‌های ماندگار و اصالت در جزئیات شناخته می‌شد.
رقابت با تسلا: قربانی کردن هویت برای بقا
یکی از دلایل اصلی تغییرات در طراحی بی‌ام‌و، تلاش برای رقابت با تسلا بوده است. پس از موفقیت ایلان ماسک در تبدیل تسلا به باارزش‌ترین خودروساز جهان، شرکت‌های آلمانی مانند بی‌ام‌و و مرسدس، با دستپاچگی تلاش کردند به این روند بپیوندند. نتیجه این تلاش‌ها، تولید خودروهای الکتریکی با طراحی‌های عجیب و دور از انتظار بود که نه‌تنها نتوانستند با تسلا رقابت کنند، بلکه بخشی از هویت دیرینه این شرکت‌ها را نیز نابود کردند. بی‌ام‌و با معرفی کانسپت‌های ویژن نئو کلاس و نئو کلاس X، اعلام کرده که هیچ بازگشتی از مسیر جدید طراحی وجود ندارد، اما این مسیر به قیمت قربانی کردن اصالت و هویت برند تمام شده است.
مشکلات فنی و کاهش فروش
در کنار بحران طراحی، بی‌ام‌و با مشکلات جدی در عملکرد فنی خودروها نیز روبه‌رو شده است. در سال ۲۰۲۴، به‌دلیل مشکلات ترمز تأمین‌شده توسط شرکت کانتیننتال، بیش از ۱.۵ میلیون دستگاه خودرو تحت تأثیر قرار گرفتند. همچنین، کاهش فروش در چین و آلمان به‌دلیل رقابت شدید و جنگ‌های تجاری، باعث شد سود خالص این شرکت به ۷.۶۸ میلیارد یورو کاهش یابد؛ رقمی که نسبت به سال گذشته، کاهش چشمگیری داشته است.
تیم طراحی جدید: امید به آینده؟
پس از جدایی فقیه‌زاده و تغییرات گسترده در تیم طراحی، بی‌ام‌و اکنون توسط دو طراح جدید هدایت می‌شود: ماکسیمیلیان میسونی، که پیش‌تر در پولستار فعالیت داشت، و الیور هایلمر، رئیس سابق طراحی مینی. هرچند این تغییرات می‌تواند به بازسازی تیم طراحی کمک کند، اما آثار آن در خودروهای جدید بی‌ام‌و تا چند سال دیگر قابل‌مشاهده خواهد بود؛ چراکه طراحی خودروها معمولاً چند سال پیش از عرضه نهایی انجام می‌شود.
آیا بی‌ام‌و به مسیر درست بازمی‌گردد؟
بی‌ام‌و، که روزگاری به‌عنوان نماد طراحی‌های ماندگار و رانندگی لذت‌بخش شناخته می‌شد، اکنون در بحران هویتی و عملکردی عمیقی فرو رفته است. جدایی نادر فقیه‌زاده، یکی از تأثیرگذارترین طراحان این شرکت، آغازگر این بحران بود. تلاش برای رقابت با تسلا و تغییرات مکرر در زبان طراحی، هویت دیرینه بی‌ام‌و را به خطر انداخته و باعث سردرگمی مشتریان شده است.
اگر فروش خودروهای جدید بی‌ام‌و نتواند موفقیت‌آمیز باشد، احتمالاً سهامداران شرکت مجبور به تغییر در استراتژی خواهند شد. شاید در آینده، بی‌ام‌و به هویت اصیل خود بازگردد؛ همان هویتی که با خودروهای کلاسیک مانند سری ۳، سری ۵ و سری ۶، قلب علاقه‌مندان به خودرو را تسخیر کرده بود. اما تا آن زمان، این برند باید با چالش‌هایی که خود ایجاد کرده، مواجه شود و راه‌حلی برای بازگشت به روزهای اوج پیدا کند.
