با توجه به تغییرات اخیر در روند خرید و فروش خودرو، طرحی نوین از سوی فراجا و ستاد اقتصاد دیجیتال معاونت علمی ریاست جمهوری ارائه شده است که هدف آن تسهیل فرآیند معاملات خودرو و افزایش شفافیت در این حوزه است. این طرح شامل راه‌اندازی پلتفرم آنلاین معاملات خودرو است که به کاربران این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به مراجعه حضوری به دفاتر ثبت اسناد یا مراکز تعویض پلاک، تمامی مراحل انتقال مالکیت خودرو را به صورت آنلاین انجام دهند.
این پلتفرم با ارائه اطلاعات دقیق و شفاف درباره خودرو، مانند تاریخچه بیمه، تخلفات راهور، وضعیت وکالت‌نامه‌ها و گارانتی خودرو، تلاش می‌کند تا ریسک کلاهبرداری را به حداقل برساند. هدف اصلی این طرح، فراهم کردن بستری امن و مطمئن برای خریداران و فروشندگان خودرو است تا بتوانند با اطلاعات کامل و آگاهی کافی، معاملات خود را انجام دهند.
نکته مهم در این طرح این است که استفاده از این پلتفرم کاملاً اختیاری بوده و هیچ هزینه اضافی از مردم دریافت نمی‌شود. پیمان ساعدی، نماینده فراجا، در این خصوص توضیح داد که این سامانه هیچ‌گونه اجبار قانونی ندارد و صرفاً به عنوان یک ابزار تسهیل‌کننده برای معاملات خودرو ارائه شده است.
خدمات و ویژگی‌های پلتفرم
این پلتفرم با ارائه سرویس‌های متنوع، تلاش دارد فرآیند معاملات خودرو را ساده‌تر و شفاف‌تر کند. برخی از خدمات قابل‌توجه این سامانه عبارتند از:
- استعلام تاریخچه بیمه: اطلاعات دقیق درباره سوابق بیمه خودرو و تخفیف‌های بیمه‌ای پلاک.
- استعلام وضعیت گارانتی: ارائه جزئیات درباره وضعیت گارانتی خودرو، تعمیرات انجام‌شده و مراجعه به نمایندگی‌ها.
- اطلاعات تخلفات راهور: مشاهده جرایم مرتبط با خودرو و وضعیت توقیف بر اساس پلاک یا سند.
- اطلاعات وکالت‌نامه‌ها: مشاهده وکالت‌نامه‌های صادرشده برای خودرو و بررسی اعتبار آنها.
- حساب امانی: انتقال مبلغ معامله به حساب امانی تا زمانی که تمامی مراحل قانونی و فنی معامله تکمیل شود.
یکی از اهداف اصلی این پلتفرم، کاهش تخلفات متداول در معاملات خودرو مانند تغییر کیلومتر خودرو، عدم انتقال سوابق بیمه و یا عدم اطلاع از وضعیت گارانتی است. این طرح به خریداران اجازه می‌دهد تا اطلاعات دقیق و جامعی درباره خودرو دریافت کنند و از وقوع مشکلات آتی جلوگیری کنند.
چالش‌های اجرایی
با وجود مزایای متعدد، این طرح با چالش‌هایی در زمینه اجرایی مواجه است. یکی از مهم‌ترین مشکلات، تعامل میان سازمان‌ها و نهادهای مرتبط برای ارائه خدمات کامل است. ساعدی، نماینده فراجا، اشاره کرد که برخی سرویس‌ها هنوز به طور کامل آماده نشده‌اند و کمبودهایی در همکاری بانک‌ها و سازمان‌های مرتبط وجود دارد. از جمله این سرویس‌ها می‌توان به راه‌اندازی حساب امانی اشاره کرد که قرار است مبلغ معامله در آن نگهداری شده و پس از تکمیل مراحل قانونی به فروشنده منتقل شود.
علاوه بر این، غلامی، نماینده ستاد اقتصاد دیجیتال معاونت علمی ریاست جمهوری، بیان کرد که تبادل اطلاعات میان دستگاه‌های دولتی و خصوصی باید از طریق اپراتورهای مشخص و طبق قانون “مدیریت داده‌ها و اطلاعات ملی” انجام شود. این موضوع نیازمند همکاری گسترده میان نهادهای مختلف است تا اطلاعات دقیق و کامل به کاربران ارائه شود.
آینده مراکز تعویض پلاک
یکی از سوالات اساسی درباره این طرح، آینده مراکز تعویض پلاک است. ساعدی توضیح داد که این مراکز همچنان پابرجا خواهند بود و وظیفه اصالت‌سنجی خودرو را بر عهده خواهند داشت. اگرچه بسیاری از اطلاعات خودرو مانند وضعیت بیمه، تخلفات راهور و گارانتی از طریق پلتفرم آنلاین قابل دسترسی است، اما بررسی‌های فنی و اصالت خودرو همچنان نیازمند مراجعه حضوری به مراکز تعویض پلاک خواهد بود.
زمان‌بندی اجرای طرح
بر اساس اعلام غلامی، این طرح قرار است از ابتدای تابستان سال 1404 به صورت رسمی اجرا شود. او اشاره کرد که تمامی زیرساخت‌های لازم برای انجام اولین معامله آنلاین خودرو در حال تکمیل است و تا زمان اجرای طرح، جلسات هماهنگی میان نهادهای مرتبط ادامه خواهد داشت.
جمع‌بندی
طرح جدید معاملات آنلاین خودرو، گامی مهم در جهت تسهیل فرآیند خرید و فروش خودرو و افزایش شفافیت در این حوزه است. این پلتفرم با ارائه اطلاعات دقیق و جامع، به خریداران و فروشندگان کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری معاملات خود را انجام دهند و از وقوع مشکلات آینده جلوگیری کنند. با وجود چالش‌های اجرایی، این طرح نویدبخش تحولی بزرگ در شیوه سنتی معاملات خودرو خواهد بود.
استفاده از این پلتفرم کاملاً اختیاری است و هیچ هزینه اضافی برای کاربران ندارد. اگرچه مراکز تعویض پلاک همچنان به عنوان مرجع اصالت‌سنجی خودرو باقی خواهند ماند، اما با اجرایی شدن این طرح، بسیاری از مراحل معاملات خودرو ساده‌تر و سریع‌تر خواهد شد. اجرای کامل این طرح از تابستان 1404 آغاز خواهد شد و انتظار می‌رود که به زودی شاهد تغییرات بزرگی در فرآیند معاملات خودرو باشیم.
