انگار همین دیروز بود، نمایشگاه بین المللی خودرو و حضور مرسدس بنز، رنو، تویوتا، سانگ یانگ، پژو، سیتروئن و … در آن با محصولاتی جذاب و در کنار آن ذوق زدگی برخی کمپانی‌های قدیمی و نوپای چینی مثل چری، بایک، ماهیندار، بورگوارد، چانگان، دانگ فنگ، بیسو و … برای ورود به بازار جذاب ایران.

در آن روزها هرکسی وارد نمایشگاه میشد، با محصولات جدید بازار ایران عکس یادگاری می‌گرفت و پیش خود میگفت واقعا چه کسی برای خرید محصولات چینی پول خرج میکند؟ اصلا مگر می‌شود به جای خرید تویوتا CHR یا رنو مگان جدید، کسی برود و تیگو یا بیسو فلان بخرد؟ یا للعجب، ملت چه پول‌هایی خرج میکنند؟ 150 میلیون آنهم برای تیگو 7؟

تصاویر اختصاصی چرخان از روز اول نمایشگاه بین المللی خودروی تهران

اما، دور دنیا طبق معمول برای ما ایرانی ها خیلی خوب نچرخید و ناگهان خبر عجیبی بر روی خروجی سایتها قرار گرفت. ثبت سفارش خودروهای خارجی یا واردات محصولات خارجی به بهانه خروج بی‌رویه ارز از ممکلت و البته کمک به مونتاژ کاران داخلی برای تولید محصولات با کیفیت به ناگهان بسته شد. البته این بسته شدن فقط برای محصولات خوب اروپایی بسته شد و تولیدکنندگان چینی، خیلی راحت اقدام به واردات بدنه و قطعات منفصله کرده و محصولات خود را به ملت عزیز میفروختند.

پس از این تصمیم، بازار خودرو کشور به کلاف سردرگمی تبدیل شد که تقریبا دیگر هیچ کس امیدی به روبراه شدن آن نداشت. قیمت خودروهای بی کیفیت داخلی روز به روز افزایش یافت و پراید مظلوم 10- 15 میلیونی ناگهان با افزایش قیمت تبدیل به یک محصول لوکس شده و قیمت آن شروع به پرواز کرد.

حال از آن روزها، چند سالی می‌گذرد، اما حاصل مدیریت بی‌نظیر ملی در حوزه خودرو قیمت 200 میلیونی پراید و 400 میلیون پژو پارس است! دیگر نمیخوایم به قیمت محصولات خارجی بازار اشاره کنیم و بگوییم که سانتافه 150 میلیونی به قیمت 1.5 میلیاردی رسید و یک پژو 2008ه 90 میلیونی حال 1 میلیارد قیمت دارد؛ دیگر قیمت محصولات چینی که نماینده‌های فروش آن برای فروش یک دستگاه از محصولاتشان به هر دری میزدند بماند….

قیمت پراید با چه شرایطی به 20 میلیون تومان می‌رسد؟

از سوی مقابل مدیران و وزیران زیادی آمدند و رفتند و هر یک با شعارهای زیبا سعی در حمایت از تولید داخل داشتند؛ اما خودروسازان از این حمایت‌های یک طرفه استفاده درستی نکرده و هر روز خودرویی بی کیفیت‌تر با کاهش امکانات اولیه وارد بازار کردند و با مظلوم نمایی گفتند که در حق ما ظلم شده است؛ بگذارید تا پیشرفت کنیم؛ البته در کنار این مظلوم نمایی برای تولید ملی، این دو غول جاده مخصول به مونتاژ محصولات چینی خود مثل دانگ‌فنگ و هایما و آریو و … مشغول بودند!

عملکرد دولت

پس از آنکه، قیمت محصولات داخلی روز به روز بیشتر و کیفیت آن روز به روز کمتر شد، مسئولین عزیز، به فکر افتادند تا روش فرو ش خودرو را تغییر دهند.  قوانینی مثل قرعه کشی یا لاتاری، رهن بودن سند خودرو، ثبت نام تنها با کد ملی، نداشتن پلاک انتظامی فعال، سن قانونی، داشتن گواهینامه و خلاصه ده ها قانون عجیب و غریب به خیال اینکه تعداد ثبت نام کنندگان خودرو کم شده و قیمت خودرو منطقی می‌شود از سوی شورای رقابت و مسئولین و خلاصه هرکسی میخواست این بازار را بهتر کند؛ وضع شد!

دیگر نیازی به پرداخت 50 درصد مبلغ خودرو قبل از قرعه کشی نیست

اما، بازهم شرایط فرق نکرده و قیمت محصولات خودرو هر سه ماه یکبار با مجوز وزارت صنعت توسط مونتاژ کاران داخلی افزایش یافته ولی تولید و عرضه به صورت قطره چکانی و هزار دستگاهی به بازار ادامه داشت. در واقع حمایت‌های دولت اینگونه بود که در کل کشور؛ فقط هزینه تولید خودرو بالاست و باید سه ماهه یک بار به روز شود و حقوق کارگر و کارمند و … نیازی به بازنگری ندارد!

نتیجه این اتفاق، ثبت نام هر بار 4 یا 5 میلیون کد ملی در طرح های ایران خودرو و سایپا و نهایتا برنده شدن 1000 خوش شانس در این لاتاری بود. افرادی که مشخصا مصرف کننده نهایی نبوده و اکثرا به دنبال سود حاصله از فروش این خودروها هستند.

در تمام این سال‌ها، یکی از دلایل افزایش قیمت پراید، افزایش قیمت ارز یا ارزبری آن اعلام شد! اما ما نفهمیدیم چه طور در یک زمان با دلار 29 تومانی پراید 90 میلیون قیمت داشت و امروز با دلار 28 تومانی پراید 200 میلیون!

کاش حداقل مسئولین بیایند کمی ما را از گمراهی برهانند!

واکنش مردم!

اما بازار خودروی کشور ما، با تمامی بازارهای دنیا فرق دارد. به همین دلیل، مردم با تمام نگرانی‌های خود در مورد اوضاع کشور و بازار خودرو، هر بار با حجومی 5 میلیون نفری به سایت ایران خودرو و سایپا در انتظار دریافت یکی از محصولات این دو شرکت نشسته تا پس از خوش بختی در قرعه کشی، بتوانند با فروش آن محصول در بازار، حداقل 100 میلیون تومانی ناقابل سود کنند.

در واقع خودرو نه یک وسیله مصرفی، بلکه یک سرمایه شده است و نگاه به آن نیز کاملا متفاوت! هرچند این حرکت مردم به هیچ وجه قابل تایید نیست، اما مردم نیز برای عقب نیافتادن از تورم سرسام آور مملکت و افزایش قیمت خودرو، در تلاش برای حفظ سرمایه خود هستند و چه چیزی بهتر از یک سود چند ده تا 100 میلیون تومانی با یک قرعه کشی ساده!

البته لاتاری خودرو یا همان قرعه کشی، آن قدر بی صاحب و عجیب و غریب است که هنوز مشخص نیست قرعه کشی 1500 دستگاه خودرو، بین 4 میلیون نفر آدم، چه گونه قرار است باعث تنظیم بازار خودرو شود!

به همین دلیل هم هست که هرچه قدر قیمت درب کارخانه خودرو گران می‌شود، قیمت آن محصول هم در بازار بالاتر رفته و طبیعتا از حجم ثبت نام کنندگان این لاتاری کاسته نمی‌شود!

بازهم قوانین جدید

اما پس از تغییر دولت و به طبع آن، تغییر مدیران عامل دو مونتاژ کار بزرگ جاده مخصوص، ده‌ها وعده جدید برای ساماندهی این بازار به مردم داده شد. از تولید خودروهای جدید گرفته تا خروج برخی محصولات فسیل از خطوط تولید! اما تغییرات بی نتیجه یک طرف و باز هم رشد قیمت خودرو یک طرف.

در تازه ترین رویداد این بازار بی‌صاحب، وزارت صنعت در یک حرکت انقلابی و جهادی، برای هزارمین بار به این صنعت ورود کرده و همانند سوپر من قصد روبراه کردن اوضاع بازار را دارد. در واقع انگار نه انگار که تمام اوضاع این بازار به هم ریخته حاصل تصمیم‌های نادرست مسئولین خودشان است.

حال در ابلاغیه ای فروش هر گونه وسیله نقلیه 4 چرخ توسط کمپانی‌های دولتی و خصوصی ممنوع شده و ابراز داشته‌اند که شما فعلا هیچ کاری نکنید که ما خودمان سامانه ای درست کرده و به شما بگوییم چه کار کنید!

(شاید ساده تر منظورشان این بوده که ما نمیدانیم این ماشین ها به کی میرسه، خودمون بلدیم پخش کنیم بین نیازمندان)

خب شما برای ایران خودرو و سایپا تصمیم بگیرید؛ اما شرکت‌های خصوصی چرا باید به این تصمیم تن دهند؟ شاید یکی از دلایل این طرح به طور مستقیم به سیستم فروش بهمن موتور و فیدلیتی و دیگنیتی باز گردد که حاشیه بالای سود قیمت کارخانه و بازار آزاد؛ هرکسی را وسوسه کند؛

اما اصلا این سامانه فروش متمرکز چیست؟ در اختیار کیست؟ قرار است چه کار کند؟ چه گونه میخواهد باعث کنترل بازار شود؟ قرعه کشی که هنوز سره جایش هست منتها از یک درگاه دیگر و هیچ به هیچ!

حال این قوانین جدید چه هستند؟ با اینکه هنوز رسما هیچ چیزی توسط دولت و وزارت صمت اعلام نشده است؛ اما شایعات و شنیده ها و البته با نگاهی به قوانین وضع شده توسط ذهن خلاق کارشناسان وزارت صمت، حاکی از آن است که وزارت صمت قرار است با وضع قوانین و محدودیت‌های جدید برای ثبت نام خودرو؛ مثلا این محصول را به دست مصرف کننده نهایی برساند.

• رهن دوباره سند خودروها اینبار به مدت 2 سال
• هر خانواده فقط یک پلاک انتظامی
• فروش اقساطی برای کاهش پرداختی اولیه 
• واریز پول تنها از حساب فرد متقاضی با انظباق کد ملی 
• عدم فروش سبدی محصولات به نمایندگی‌ها

و شرایط فروش خودرو در آینده ای نزدیک‌تر:

• فروش خودرو فقط با اثر انگشت و قرنیه چشم و خطوط روی پیشانی برای جلوگیری از تقلب
• فروش خودرو بدون سند و پلاک برای جلوگیری از دلال بازی 
• تحویل خودرو بدون لاستیک و چرخ؛ برای حمایت از لاستیک‌های ایرانی 
• تحویل خودرو با یک همسر مناسب برای جوانان ایرانی و ترغیب به ازدواج آنان 
• تحویل خودرو فقط به افراد سنین بالای 60 سال، به جهت حمایت از سالمندان 
• تحویل خودرو به صورت قیمت غیر قطعی حتی پس از تحویل
• فروش به صورت اقساط با پیش پرداخت 99 درصدی
• فروش خودرو با روش شیر یا خط در نمایندگی با حضور نماینده دولت و قوه قضاییه و … 
• فروش خودرو با سیستم بازی‌های سنتی نظیر سنگ کاغذ قیچی یا هرکی تک بیاره اون برندس؛ به جهت جذابیت و ایجاد تفریحات سالم برای افراد 
• فروش خودرو به صورت نا مشخص؛ یعنی اینکه شما سال دیگه یه ماشین داری؛ حالا مدل و ایناش معلوم نیست؛ اونم قیمت غیر قطعی
• تحویل خودرو با یک صندلی، به جهت کاهش هزینه‌های تولید 
• تحویل خودرو با آپشن های مهم نظیر فرمان، درب باک و … 
• تحویل خودرو 2 یا 3 رنگ با 5 برابر قیمت خاص جوانان میهن

پر واضح است که همین الان، با این همه محدودیت‌های رنگارنگ، دلالان و سودجویان این بازار برای هر محدودیتی راهکاری پیدا کرده و به راحتی حواله‌های غیر قابل خرید و فروش را معامله کرده و سودهای میلیونی به جیب می‌زنند!

این کلاف سردرگم، با ورود دولت نه تنها باز نشده که قطعا بدتر از قبل خواهد شد. تا این بازار انحصاری در اختیار خودروسازان جاده مخصوص وجود داشته و واردات به بهانه تولید بی‌کیفیت ملی ادامه دارد؛ هیچ امیدی به بهبود این بازار نیست و مردم ایران باید تا سالهای سال، سوار بر ارابه‌های مرگ شده و آرزوی خود برای سوار شدن یک خودروی با کیفیت و پر از امکانات را، تنها در صفحات اینستاگرامی جست و جو کنند!

خوشحال میشویم نظرات و درد دل شما را نیز بشنویم ….