مصرف بنزین معمولی یا بنزین سوپر در خودروهای مدرن خصوصاً آن‌هایی که از پیشرانه‌های توربوشارژ و GDI (تزریق مستقیم سوخت) استفاده می‌کنند که حساسیت بالایی به کیفیت بنزین دارند مهم بوده و اگر از بنزین بی‌کیفیت استفاده کنند آسیب‌های زیادی را متحمل خواهند شد.
به همین دلیل، در این خودروها حتماً باید از بنزین سوپر استفاده شود اما مشکل بزرگ اینجا است که بنزین سوپر در کشورمان همیشه و همه‌جا در دسترس نیست و این می‌تواند دارندگان خودروهای توربوشارژ و GDI را به دردسر بیندازد.
راه‌حل ساده این مشکل اما استفاده از نوعی مکمل بنزین است که با عنوان اکتان بوستر شناخته می‌شود؛ اما آیا واقعاً با استفاده از مکمل اکتان بوستر می‌توان بنزین معمولی را به سوپر تبدیل کرد؟ یا چطور بنزین معمولی به بنزین سوپر تبدیل کنیم؟
عدد اکتان بنزین چیست؟
برای پاسخ دادن به سؤالی که موضوع این مطلب است باید ابتدا با عدد اکتان بنزین آشنا شویم.
البته بهترین اکتان برای موتورهای توربو را هم معرفی خواهیم کرد.
عدد اکتان مقیاسی برای نشان دادن مقاومت بنزین در برابر گرما، فشار و احتراق خودبه‌خود (بدون جرقه) است.
هر چه عدد اکتان بیشتر باشد، بنزین در مقابل پدیده احتراق مخرب ناشی از فشار و گرما مقاوم‌تر خواهد بود و احتراق بهتری خواهد داشت.
درواقع عدد اکتان نشانگر میزان کیفیت و نحوه عملکرد بنزین است و هرچه این عدد بالاتر باشد موتور عملکرد و بهتری خواهد داشت. پیشرانه خودروهای مدرن به بنزینی با اکتان بالا نیاز دارد زیرا ضریب تراکم این پیشرانه‌ها بالا است و عدم استفاده از بنزین سوپر و استفاده از بنزین معمولی مشکلی که به آن ناک زدن گفته می‌شود را به دنبال خواهد داشت.
ناک زدن چیست؟
در موتورهایی که ضریب تراکم بالایی دارند و مخلوط سوخت و هوا را خیلی متراکم می‌کنند، اگر از بنزین اکتان پایین استفاده شود که مقاومت کمتری در برابر فشار و حرارت دارد، بنزین پیش از جرقه زدن شمع منفجر می‌شود که به این مشکل ناک زدن گفته می‌شود.
پدیده ناک زدن می‌تواند آسیب‌های زیادی مثل ایجاد خوردگی و خط و خش در بدنه سیلندر، وارد شدن فشار نامتناسب به میل‌لنگ و یاتاقان‌ها، تغییر شکل شاتون‌ها، کاهش قدرت و توان موتور، افزایش میزان آلایندگی‌های موتور، ذوب شدن و از بین رفتن رینگ پیستون‌ها در موارد حاد، ذوب شدن سوپاپ دود و… را به دنبال داشته باشد.
علاوه بر این، اگر ناک زدن ادامه‌دار باشد، علاوه بر آسیب‌های بزرگی که به قطعات مختلف پیشرانه وارد می‌کند، باعث خرابی سنسور اکسیژن خودرو هم خواهد شد که قطعهٔ گران‌قیمتی است و می‌تواند هزینه‌های سنگینی روی دست مالک بگذارد.
اکتان بوستر چیست؟
برای اینکه موتورهای مدرن دچار مشکل ناک زدن نشوند، باید در آن‌ها از بنزین سوپر استفاده شود که اکتان بالاتری دارد و درنتیجه در برابر فشار و حرارت مقاوم‌تر است؛ اما همان‌طور که گفته شد، بنزین سوپر در کشورمان همیشه و همه‌جا در دسترس نیست و بنابراین تنها راه‌حلی که باقی می‌ماند استفاده از مکمل اکتان بوستر است.
این مکمل همان‌طور که از نامش مشخص است، با اضافه شدن به بنزین، از طریق ترکیبات شیمیایی که دارد، اکتان آن را افزایش می‌دهد.
این نوع مکمل علاوه بر افزایش اکتان، خاصیت شویندگی هم دارد و با تمیز کردن پیشرانه از مواد صمغی و دوده‌های ناشی از احتراق، باعث بهبود احتراق موتور می‌شود.
اکتان بوستر بنزین معمولی را به سوپر تبدیل می‌کند؟
معمولاً اکتان بنزین معمولی 87 و اکتان بنزین سوپر 95 است؛ بنابراین، بین عدد اکتان این دو نوع بنزین اختلافی هشت واحدی وجود دارد و اگر مکمل اکتان بوستر بتواند این اختلاف را جبران کند می‌توان گفت که با استفاده از این نوع مکمل، بنزین معمولی به سوپر تبدیل می‌شود اما اکثر مکمل‌هایی که در کشورمان عرضه می‌شوند با اضافه شدن به مقدار معینی بنزین که در حدود 50 یا 60 لیتر است، معمولاً عدد اکتان را بین دو تا سه واحد افزایش می‌دهند.
این یعنی با استفاده از اکتان بوستر در بهترین حالت اکتان بنزین به 90 می‌رسد و بنابراین هرچند نسبت به بنزین معمولی بهتر می‌شود اما هنوز هم پنج واحد با بنزین سوپر فاصله دارد.
بااین‌حال، همان‌طور که گفته شد، مکمل اکتان بوستر علاوه بر افزایش اکتان بنزین، ترکیبات دیگری هم دارد که با از بین بردن رسوبات، شرایط محفظه احتراق را بهتر می‌کند.
با استفاده از این مکمل، دمای انفجار پایین آمده و با بهبود عملکرد سیستم احتراق و سیستم سوخت‌رسانی، از ناک زدن جلوگیری می‌شود؛ بنابراین، با استفاده از مکمل اکتان بوستر، از یک سو عدد اکتان بنزین تا حدی افزایش پیدا می‌کند و از سوی دیگر فضای احتراق موتور بهتر می‌شود که این دو اتفاق در کنار هم بهبود احتراق را به دنبال دارد که باعث می‌شود بنزین معمولی عملکردی شبیه بنزین سوپر از خود نشان دهد.
آیا بنزین سوپر هم به مکمل اکتان بوستر نیاز دارد؟
ازآنجایی‌که بنزین سوپر به‌خودی‌خود اکتان بالایی دارد، خیلی‌ها معتقدند که وقتی باک خودرو با بنزین سوپر پر می‌شود دیگر نیازی به مکمل سوخت نخواهد بود.
این موضوع شاید در کشورهایی که بنزین باکیفیت دارند درست باشد اما به دلیل فاصله بسیار زیاد کیفیت بنزین ایران با استانداردهای جهانی، موتورهای مدر توربو با سیستم تزریق سوخت GDI حتی در صورت استفاده از بنزین سوپر هم به اکتان بوستر نیاز خواهند داشت.
اکتان بوستر تقلبی
مکمل‌های سوخت این روزها تقریباً در همه پمپ‌بنزین‌ها پیدا می‌شوند اما همه این مکمل‌ها اصل نبوده و در بین آن‌ها به‌وفور مدل‌های تقلبی هم عرضه می‌شود.
یکی از نشانه‌های اکتان بوستر تقلبی این است که اکتان بنزین را بیش از حد معمول افزایش می‌دهد و حتی به عدد 100 می‌رساند درحالی‌که گفتیم اکتان بوسترها معمولاً در بهترین و قوی‌ترین نمونه‌ها می‌توانند تا سه واحد عدد اکتان را افزایش دهند.
شاید بگویید این موضوع خوبی است که اکتان بیشتر افزایش پیدا کند اما این افزایش درواقع اکتان نیست بلکه با استفاده از اتانول در مکمل تقلبی، عدد اکتان به‌طور صوری افزایش پیدا کرده است که این می‌تواند آسیب‌های زیادی به پیشرانه خودرو وارد کند؛ بنابراین، استفاده از مکمل‌های اصل بسیار مهم خواهد بود اما ازآنجایی‌که تشخیص اصل یا تقلبی بودن مکمل بدون آزمایش کردن آن‌ها ممکن نخواهد بود، آسان‌ترین راه برای اطمینان از اصل بودن مکمل اکتان بوستر تهیه آن از فروشگاه‌ها یا وب‌سایت‌های معتبر و یا خرید مکمل‌هایی با برندهای معتبر مثل پتروتکس است.
در این صورت می‌توانید با خیال راحت از مکمل استفاده کرده و بدون نگرانی در مورد تقلبی بودن آن، شرایط بنزین معمولی را به بنزین سوپر شبیه کنید.
