در خودرو سنسورهای مختلفی وجود دارد که هرکدام وظیفه خاصی دارند و خرابی آن‌ها باعث اشکال در عملکرد خودرو و یا حتی مختل شدن آن می‌شود. یکی از این سنسورها، knock sensor (سنسور ناک یا ضربه) است که در ادامه به بررسی وظایف و علائم خرابی آن خواهیم پرداخت.
ناک یا ضربه موتور چیست؟
پیش از آنکه به سنسور ناک بپردازیم بهتر است ابتدا با پدید ناک در پیشرانه آشنا شویم. اساس کار پیشرانه‌های درون‌سوز مخلوط کردن سوخت و هوا و سپس منفجر کردن آن برای تولید انرژی است. ازآنجایی‌که احتراق مخلوط هوا و سوخت باید در زمان مشخصی انجام شود، واحد کنترل موتور یا ECU وظیفه دارد در شرایط مختلف، زمان‌بندی جرقه‌زنی و احتراق را تنظیم کند تا اختلالی در عملکرد یا توان خروجی موتور ایجاد نشود. حال اگر در پیشرانه احتراقی ناخواسته قبل از جرقه زدن شمع‌ها رخ دهد، به آن ناک گفته می‌شود که با ضربه و صدا همراه است. اگر دمای داخل محفظه احتراق بالا باشد، مخلوط سوخت و هوا ممکن است قبل از جرقه زدن شمع‌ها منفجر شود. علاوه بر این، ممکن است احتراق اصلی حاصل از جرقه زدن شمع‌ها نیز مدت کوتاهی پس از احتراق ناخواسته رخ دهد که این اتفاق فشار زیادی را به پیستون‌ها وارد می‌کند و باعث برخورد پیستون با سرسیلندر می‌شود که صدایی غیرطبیعی را به دنبال دارد. دو احتراق درون سیلندر با فاصله زمانی کم، می‌تواند باعث ایجاد تنش‌های مکانیکی جدی در موتور شود. این تنش‌ها در درازمدت می‌تواند باعث خرد شدن پیستون‌ها یا کج شدن شاتون‌ها شود.
دلایل ناک موتور
ناک موتور می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد که در ادامه بررسی می‌کنیم:
- درست نبودن زمان جرقه‌زنی شمع‌ها
- مناسب نبود مخلوط سوخت و هوا
- خرابی یا کثیفی شمع‌ها
- رسوب و کثیفی داخل سیلندرها
- پاییم بودن مقدار اکتان بنزین (برای خرید مکمل بنزین می توانید به فروشگاه پتروتکس مراجعه نمایید.)
سنسور ناک چیست؟
سنسور ناک یا سنسور ضربه، میزان ارتعاشات و لرزش‌های موتور را به‌صورت مداوم اندازه‌گیری می‌کند و اطلاعات حاصله را به ECU می‌فرستد. درصورتی‌که اعداد ارسال‌شده با مقادیر مجاز تعریف‌شده برای کامپیوتر خودرو تطابق نداشته باشد، ECU با انجام اقداماتی مثل کاهش میزان پاشش سوخت یا کاهش سرعت جرقه‌زنی شمع‌ها، از ناک بیشتر موتور جلوگیری می‌کند. این سنسور قابلیت تشخیص سطوحی از ارتعاش و ضربه را دارد توسط راننده قابل‌تشخیص نیست.
محل نصب سنسور ناک
ناک در همه خودروها زیر منیفولد هوا و بین هر دو سیلندر قرار می‌گیرد اما امروزه تعداد سنسورهای ناک بیشتر شده است و به ازای هر سیلندر یک ناک سنسور در موتور نصب می‌شود.
علائم خرابی سنسور ناک
با توجه به مواردی که گفته شد، سنسور ناک در موتور خودرو سنسور مهمی است و اگر خراب شود می‌تواند باعث آسیب دیدن پیشرانه شود. خرابی این سنسور اما با علائمی همراه است که باید جدی گرفته شوند تا از ورود آسیب‌های بزرگ به موتور جلوگیری شود. این علائم عبارت‌اند از:
شنیدن صدای کوبش از موتور
اولین علامت وجود اشکال در عملکرد این سنسور به گوش رسیدن صدای کوبش از موتور است. در صورت بروز این اتفاق قطعاً سنسور ناک دچار مشکل شده است چون اگر این سنسور عملکرد درستی داشته باشد نباید اجازه دهد در موتور ناک یا کوبش ایجاد شود.
کاهش قدرت خودرو
خرابی سنسور ناک می‌تواند عدم کارکرد صحیح پیشرانه را به دنبال داشته باشد که این به معنی کاهش قدرت و شتاب خودرو خواهد بود زیرا وقتی سنسور نتواند ناک در پیشرانه را تشخیص دهد، زمان‌بندی احتراق درستی وجود نخواهد داشت که نتیجه آن کاهش قدرت و توان موتور است.
روشن شدن چراغ چک
عوامل زیادی می‌توانند باعث روشن شدن چراغ چک شوند که خرابی سنسور ناک هم یکی از آن‌ها است و با استفاده از دیاگ می‌توان متوجه این موضوع شد.
افزایش مصرف سوخت
درصورتی‌که این سنسور نتواند وظیفه خود را به‌درستی انجام دهد می‌تواند افزایش مصرف سوخت خودرو را به دنبال داشته باشد. همچنین در مواردی، به دلیل اینکه ECU نمی‌تواند زمان‌بندی احتراق را به‌درستی انجام دهد، ممکن است خودرو سخت روشن شود.
