در خودرو سنسورهای مختلفی وجود دارد که هرکدام وظیفه خاصی دارند و خرابی آن‌ها باعث اشکال در عملکرد خودرو و یا حتی مختل شدن آن می‌شود. یکی از این سنسورها، سنسور دمای آب یا Water Temperature Sensor است که در ادامه به بررسی وظایف و علائم خرابی آن خواهیم پرداخت.
سنسور دمای آب چیست؟
این سنسور که با عنوان فشنگی آب هم شناخته می‌شود، همان‌طور که از نامش مشخص است، دمای آب یا بهتر بگوییم، مایع خنک‌کننده موتور را به ECU گزارش می‌دهد. این قطعه کوچکی است که در مسیر مایع خنک‌کننده رادیاتور قرار گرفته و وظیفه کنترل دمای آب را به‌صورت لحظه‌ای بر عهده دارد. سپس با توجه به این اطلاعات، ECU زمان روشن و خاموش شدن فن و دور تند و کند فن را تعیین می‌کند. داخل فشنگی درجه آب دو سنسور مقاومتی قرار دارد که یکی برای ارسال سیگنال به ECU است و دیگری به آمپر مربوطه متصل می‌شود تا میزان درجه آب را به راننده نشان دهد. اطلاعات سنسور دمای آب علاوه بر اینکه زمان روشن و خاموش شدن فن را تعیین می‌کند، کاربرد دیگری هم دارد. ECU بر اساس اطلاعات سنسور آب، غلظت مخلوط سوخت را برای بیشترین بازدهی موتور تنظیم می‌کند. به این صورت که در هوای سرد، غلظت سوخت را افزایش می‌دهد تا موتور راحت‌تر روشن شود و در دمای بالا، به‌منظور کاهش آلایندگی موتور و بازده بیشتر، سوخت را رقیق‌تر می‌کند.
سنسور فشنگی آب کجا قرار دارد؟
محل قرارگیری سنسور دمای آب در اغلب خودروها روی محفظه ترموستات است.
وظایف فشنگی آب
در بالا به‌طور کامل وظایف سنسور دمای آب را تشریح کردیم و در اینجا به شکل تیتروار به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- نمایش دمای آب روی صفحه آمپر
- تعیین زمان روشن و خاموش شدن فن و فعال کردن دور کند یا تند
- ارسال اطلاعات دمای آب به ECU برای تعیین میزان پاشش سوخت و جرقه‌زنی شمع
- کنترل دمای موتور برای تنظیم غلظت سوخت ترکیبی با هوا
نحوه کار فشنگی آب
اساس کار این سنسور در خودرو بر پایه اصول مقاومت الکتریکی است. درواقع، نوع مقاومت به کار رفته در این سنسور به نحوی است که با قرار گرفتن در معرض حرارت، مقاومت آن کاهش پیدا می‌کند. زمانی که دمای مایع خنک‌کننده در خودرو تغییر می‌کند، این سنسور با تغییراتی که در مقدار مقاومت ایجاد می‌شود، اطلاعاتی را به ECU ارسال می‌کند.
علائم خرابی سنسور دمای آب
در صورت خراب شدن سنسور دمای آب، خودرو علائمی نشان می‌دهد که در ادامه توضیح خواهیم داد.
اگر این سنسور خراب شود، ممکن است میزان درجه آب را بالاتر از آنچه هست اعلام کند. در این صورت ECU سوخت را از نیاز موتور رقیق‌تر خواهد کرد و درنتیجه، موتور روشن نمی‌شود و یا پس از استارت‌های زیاد روشن می‌شود. در صورت روشن شدن هم توان موتور پایین خواهد بود و به‌سختی گاز می‌خورد.
در حالت دیگر، ممکن است سنسور میزان درجه آب را پایین‌تر از آنچه هست اعلام کند. در این صورت ECU غلظت سوخت را از نیاز موتور بالاتر خواهد برد و درنتیجه بازهم ممکن است موتور روشن نشود یا پس از استارت‌های متعدد روشن شود. در صورت روشن شدن نیز علاوه بر قدرت پایین موتور، دود سیاه زیاد و غلیظی از اگزوز خارج می‌شود. در این حالت، مصرف سوخت هم بسیار افزایش پیدا می‌کند.
دیگر علائم خرابی سنسور دمای آب عبارت‌اند از:
- روشن نشدن فن وقتی موتور داغ شده است
- روشن شدن فن زمانی که موتور سرد است
- بد کار کردن موتور هنگام سرد بودن
- افزایش مصرف سوخت
- روشن شدن چراغ چک
- کاهش قدرت موتور
- یکسره کار کردن فن
- خروج دود سیاه از اگزوز
انواع سنسور دمای آب
فشنگی دمای آب خودرو به‌طورمعمول در سه رنگ قهوه‌ای، سبز و آبی تولید می‌شود که هرکدام وظایف خاص خود را دارند.
- سنسور قهوه‌ای: وظیفه کنترل یونیت فن و صدور دستور راه‌اندازی را بر عهده دارد.
- سنسور سبز: به‌منظور نمایش درجه آب روی صفحه آمپر استفاده می‌شود.
- سنسور آبی: وظیفه ارسال اطلاعات به ECU جهت تنظیم پاشش سوخت را بر عهده دارد.
تعداد سنسور دمای آب در انواع خودروها
تعداد سنسورهای دمای آب در خودروهای مختلف متفاوت است. در بین خودروهای ایرانی، پژو 405، پژو پارس، سمند و خودروهایی که یونیت کنترل فن دارند، سه سنسور دمای آب وجود دارد که شامل هر سه رنگی است که در بالا گفتیم. در خودروهایی مثل پراید که فاقد یونیت کنترل فن هستند، دو سنسور دمای آب وجود دارد که یکی دمای آب را به ECU اطلاع می‌دهد و دیگری برای نمایش درجه آب روی صفحه آمپر است. در خودروهایی مثل پژو ۲۰۶ و ۲۰۷ هم به دلیل اینکه تمام کنترلرها به هم متصل هستند و اطلاعات در دسترس تمام قسمت‌ها قرار دارد و پارامترهای آمپر هم توسط BSI کنترل می‌شوند، نیازی به وجود سنسور اضافی نیست و فقط یک سنسور وجود دارد.
