از سال ۱۸۸۵میلادی (حدود ۱۳۰سال پیش) اتومبیلها به زندگی ما راه پیدا کردند، اما تنها از ۵۰ سال پیش دولتها شروع به بررسی تاثیر آنها در زندگی ما کردهاند. امروزه، کارخانههای اتومبیلسازی نقش موثری در رونق اقتصاد نفتی دارند بهطوریکه یکی از فاکتورهای آلاینده هوا و تغییرات اقلیمی بشمار میآیند. اما سهمی کوچک از تولید کارخانههای اتومبیل را خودروهای سبز دارند که در طول زمان نتوانستهاند موفقیت چندانی در بازار جهانی داشته باشند. در طول ۱۳۰ سال گذشته خودروهای سبز متفاوت به بازارعرضه شده که در اینجا ما به بررسی ۱۲ عدد از آنها میپردازیم.
۱) خودروهای برقی اوایل قرن ۲۰ (دیترویت الکتریک)
بین سالهای ۱۸۹۰ تا ۱۹۱۰ خودروهایی با باتریهای الکتریکی روانه بازار شدند که قابل رقابت با خودروهای گازوئیلی در آن زمان بودند. حداکثر سرعت آنها ۳۰ مایل بر ساعت، روان و راحت برای رانندگی خانمها به شمار میآمدند. هنگامی که چارلز کترینگ استارترهای برقی را در سال ۱۹۱۲ اختراع کرد؛ باعث شد اتومبیلهای گازوئیلی قدرت و سرعت بیشتری در طراحیهای آن زمان پیدا کنند و خودروهای سبز را از بازار رقابتی حذف کنند، به طوریکه تولید این اتومبیلها در سال ۱۹۳۰ پایان یافت.
۲) فورد مدل T مابین ۱۹۰۸ تا ۱۹۲۷
مدلی که تمام آمریکاییها و هم چنین تا حدودی دیگر کشورهای جهان را صاحب اتومبیل کرد! دارای موتور چهار سیلندر که قادر بود از هر سیالی مانند هیدروکربن، گازوئیل تا کروسن را استفاده کند و به راحتی قابل تعمیر به دست هر فرد آماتوری در زمینه خودرو بود. بیش از ۱۵ میلیون از این مدل در کارخانه فورد بین سالهای ۱۹۲۷ تا ۱۹۷۲تولید شد که خود یک رکورد در زمینه اتومبیلسازی است. در واقع این مدل خودروی سبز به شمار نمیآمد، اما تاثیر بیش از اندازه این مدل در آن دوره بسیار عمیق بود به طوریکه تا قرن بعدی بسیاری از مردم از این خودروهای گازوئیلی استفاده میکردند.
۳) مرسدس بنز D260 ۱۹۳۶
این مدل اولین خودرو دیزلی به فروش رفته نبود و در واقع سه سال قبل از آن، کارخانه فرانسوی سیتروئن اولین خودروی دیزلی را به فروش رساند؛ اما D260 اولین خودروی مرسدس بنز محسوب میشود که تا به امروز بدون هیچ توقفی تولید شده است. طراحی موتور توسط رودلف دیزل بهگونهای بود که نسبت هوای ترکیب شده با گازوئیل، از فشار وارده در محفظه سوخت تامین و این کاهش مصرف گازوئیل را در بر داشت؛ که در نوع خود با دیگر اتومبیلهای دیزلی بیرقیب بود. هنوز، بعد از گذشت هشتاد سال از تولید خودروهای دیزلی، بالاترین تولید در آلمان، بیشترین صرفهجویی درمیلیونها گالن سوخت را این خودروها دارند.
۴) فولکس واگن بیتل
همانند مدل T فورد، این مدل از فولکس واگن در صنعت حملو نقل غوغایی بهپا کرد. درواقع این اتومبیل آلمانیها را بعد از جنگ جهانی دوم به روی کارآورد؛ درحالیکه برای آمریکاییها مدل فورد خودروی کوچکی بود که تفریح را به زندگیهایشان آورد. اوایل دهه پنجاه در گاراژ هر خانهایی اتومبیلهای انگلیسی یا فرانسوی یافت میشد و این برای فولکسواگن یک شکست بود، با ورود به دهه ۱۹۶۰ این مدل توانست راه به خانههای مردم پیدا کند و با تولید فولکس واگن وانت بار و مسافرتی این کارخانه به غولی در جهان آن روز تبدیل شده بود. هنوز هم در خیابانهای ایران هم می وان از این مدل فولکس را دید!
۵) مینی BMC بین سالهای ۱۹۵۹ تا ۲۰۰۰
خودروی کوچک شگفتیساز قرن بیستم که با همکاری بریتیش موتور در تابستان ۱۹۵۹ به بازار آمد. طراحی آن توسط الک آیسونیس با چهار سیلندر موتور در محور جلو، قدرت حرکت را برای چرخهای جلو فراهم میکرد. این خودرو برای چهار نفر طراحی شده بود که توانست ۴۱ سال در خط تولیدی این کارخانه باشد. هم چنین طراحی این خودرو الگویی برای طراحی اتومبیلهای سایز کوچک تا به امروز بوده است.
۶) هوندا سیویک CVCC ۱۹۷۵
در اواسط دهه ۱۹۷۰ تاثیر دودهای اتومبیلها در جهان بر همگان روشن شد. مقدار آلودگی هوا در لسآنجلس و کالیفرنیا به سطح هشدار رسید. در آن زمان توجهات به مونواکسیدکربن، اکسید نیتروژن و هیدروکربنها بود. جنرال موتور اولین تبدیل کاتالیزور را درجهان ساخت و دستور ساخت آن را به کارخانههای اتومبیلسازی فروخت. اما هوندا راه دیگری برای طراحی موتورهایش در پیشگرفت. محفظه موتور جریان چرخشی سوخت را به سر چهار سیلندر میآوردند که محفظه کوچک سوخت بر روی سیلندرهای اصلی قرار گرفته بود. این نوع طراحی باعث میشد گازهای خروجی کمتر و سوخت تمیزتر انجام بگیرد و این موتور جدید را بدون استفاده از تبدیل کاتالیزور در سال ۱۹۷۵ به ثبت رساندند که تا به امروز یکی از موتورهای بینقص محسوب میشود.
۷) تویوتا Prius ۱۹۹۷
در اوایل دهه ۱۹۹۰ هدف تویوتا نصف کردن سوخت مصرفی اتومبیلهای تولیدی برای حفاظت از محیط زیست بود، اما اولین تویوتا هیبریدی پریوس چندان کارآیی نداشت؛ اما طراحان این کارخانه با اتصال موتوربرقی به موتور کوچک گازوئیلی قدرت این اتومبیل را دوبرابر کردند. چهار نسل از مدل پریوس میگذرد و تویوتا هنوز به تولید این سری از خودروها ادامه داده و نزدیک به ۱۰ میلیون خودروی هیبریدی را تولید کرده، در واقع معنی این مدل مصرف بهینه سوخت در جهان است. در سال ۲۰۰۴ با بالا آمدن قیمت گاز این خودروی هیبریدی جایگاه خود را به عنوان بهترین خودرو کم مصرف در بازار آمریکا تثبیت کرد.
۸) جنرال موتور EV1 ۱۹۹۸
در آخر دهه ۱۹۹۰، ایالت کالیفرنیا پیشتاز در وضع استانداردهایی برای سوخت مصرفی خودروهای تولیدی شد. آنها وضع کردند چند درصد از اتومبیلهای تولیدی کارخانهها باید خودروهای تمام برقی باشند. وضع این قوانین، جایگاههای شارژ برقی خودروها را در سطح این ایالت نمایان کرد.
۹) نیسان لیف ۲۰۱۱
تولید خودرو الکتریکی نیسان لیف از اواخر سال ۲۰۱۰ دنبالهرو استراتژی تویوتا پریوس(متفاوت بودن طراحی این سری از اتومبیلهای تولیدی نیسان با دیگر تولیدیهای این کارخانه) شروع شد. باتری لیتیومی ۲۴ کیلووات بر ساعت در محور عقب باعث حرکت چرخهای این ماشین میشد. اولین مدلی که براساس EPA قدرت پیمایش ۷۳ مایل داشت؛ ولی امروزه مدل ۲۰۱۶ با باتری ۳۰ کیلووات بر ساعت، قدرت پیمایش ۱۰۷ مایل را دارد. این خودرو تمام الکتریک است. در طول ۵ سال گذشته ۲۵۰ هزار از این سری به فروش رفته است. نسلهای بعدی این سری از خودرو با طرحهای SUV در راهاند.
۱۰) شورلت ولت ۲۰۱۱
این مدل بسیار جذاب همزمان با نیسان لیف در دسامبر ۲۰۱۰ به بازار خودروهای الکتریکی آمد اما استفاده سخت و نامفهوم این مدل و پیدا نکردن بازار فروش کار را برای این کارخانه سخت کرد. این خودرو برقی با توان پیمایش ۳۵ مایل به همراه موتور گازوئیلی که همانند موتورهای هیبریدی کار میکرد قدرت آن را چندین برابر میکرد. قدرت شارژ شدن کامل در مدت زمانی کوتاه، صدای کم موتور، مسافرتهای طولانی مدت با یک بار شارژ از ویژگیهای بارز این اتومبیل است. نسل دوم این سری در سال ۲۰۱۶ قدرت پیمایش ۵۳ مایل تنها با موتور الکتریکی را دارد.
۱۱) تسلا مدل S ۲۰۱۲
این کارخانه آمریکایی با تولید اندک از مدل رودستر که یک خودروی دو سرنشین اسپرت بود، به این نتیجه رسید که میتواند مدل برقی با توان بالاتر که توان پیمایش بیش از ۲۰۰ مایل را هم دارد، تولید کند که نتیجه آن تسلا مدل S بود که کاربردی، زیبا و سرعتگیری بالایی دارد. این کارخانه توانست از این مدل ۱۲۵ هزار عدد در سراسر جهان بفروش برساند. این مدل سدان با چهار درب، جادار، لوکس که درواقع هاچبک هم هست، یکی از تاثیرگذارترین خودروهای برقی بود که کمکم جای خود را به مدل تسلا ۳ خواهد داد.
۱۲) شورلت بولت EV ۲۰۱۷
تاثیر این مدل هنوز در بازار اتومبیل مشخص نیست، زیرا هنوز به بازار نیامده ولی با وجود سایز متوسط و فشرده؛ ایمنی، شتاب و سیستم ترمز قوی میتواند موفق باشد. موتور لیتیومی ۶۰ کیلو وات بر ساعت قدرت پیشراندن ۲۰۰ مایل را به این اتومبیل ۳۷۵۰۰ دلار آمریکایی میدهد. این مدل خودرو رقیب تسلا مدل ۳ و دیگر خودروهای برقی خواهد بود. به نظر میرسد تا اواسط سال ۲۰۱۷ میلادی این خودرو برتری خود را به تمام رقبا نشان خواهد داد.