8 نشانه اختلال در گیربکس

ایفای نقش به عنوان یک دیاگ زنده، امری محال به نظر می‌رسد. اما اگر بتوانید آن را به عنوان بدن خودتان فرض کنید، شرایط کمی متفاوت می‌شود. به عنوان مثال اگر معده شما به یک باره و بی هیچ هشداری، درد بگیرد، بلافاصله به خورد و خوراک اخیر خود فکر می‌کنید تا ریشه مشکل را دریابید. همین شیوه در مورد عیب یابی خودروی شما نیز صدق می‌کند. پس به محض مواجه با مشکلی، اندکی فکر کنید تا مشکل را تشخیص دهید و در جهت رفع و رجوع آن گام بردارید.

قطعات مکانیکی، این مزیت را نسبت به قطعات الکتریکی دارند که در صورت بروز اختلالی در یکی از بخش‌ها، آن را با صدایی خاص به شما می‌فهمانند و بدین ترتیب از عملکرد نادرست آن اطلاع می ‌یابید. گیربکس‌ها، از بدو پیدایش خودروها با ما بوده اند و مشکلات خاص خودشان را نیز به همراه داشته اند. ولی از آنجایی که تعمیر آن‌ها، هزینه و زمان زیادی می‌طلبد، لازم است که توجه ویژه‌ای نسبت به آن نشان داده شود.

1. جا نرفتن دنده

دنده‌های اتوماتیک چیزی نیست که در اختیار تمام هموطنان ما باشد و به لطف خودروسازان داخلی، هنوز هم این سیستم در کشور ما برقرار است. این سیستم هم علیرغم سادگی ظاهری خود، پتانسیل بروز اختلالات اساسی را دارد. یکی از آنها، درست جا نرفتن دنده است.

امکان وقوع این مشکل در هر مرحله‌ای وجود دارد و چه در حین شروع حرکت و چه در هنگام تعویض دنده در سرعت‌های بالاتر، به وقوع می‌پیوندد. چنین مشکلی می‌تواند نشات گرفته از پایین بودن فشار روغن، ویسکوزیته نامناسب آن و یا حتی کلاچ باشد.

2. بوی سوختگی

حس کردن بوی سوختن روغن گیربکس، به اندازه عطر خودش شیرین نیست و خبر از بروز مشکلی چون داغی شدید گیربکس شما می‌دهد؛ چراکه تنها وظیفه این روغن، کاهش اصطکاک قطعات متجرک درون این سیستم نیست و نقش یک خنک کننده را نیز ایفا می‌کند.

هرچند که بعضی گیربکس‌ها، از مینی رادیاتوری نیز بهره می‌برند که برای خنک کردن این مایع تعبیه شده است و احتمال بروز مشکل را به حداقل می‌رساند. با این وجود، پایین بودن سطح روغن و یا استفاده از روغن نامرغوب، می‌تواند سبب بروز مشکلاتی این چنینی شود.

3. صدای طبیعی گیربکس

همه ما صدای خاص گیربکس در هنگام تعویض دنده را شنیده ایم و با آن آشنا هستیم. بنابرین هرگونه صدایی متفاوتی، به راحتی تشخیص داده می‌شود و لازم است که مورد توجه قرار بگیرد.

وجود چنین صدایی هم به مانند مشکلات قبلی، می‌تواند ناشی از روغن گیربکس باشد و احتمالا با چک کردن آن برطرف می‌شود. پس به یاد داشته باشید که تها روغن موتور نیست که تنوع بالایی در بازار دارد و لازم است که در انتخاب روغن گیربکس مناسب نیز، دقت کافی نشان دهید و تا از بروز مشکلات بزرگتر جلوگیری کنید.

هرچند که این تنها احتمال ممکن نیست و به گوش رسیدن چنین صدایی می‌تواند خبر از مشکلی بزرگتر بدهد؛ سایش و خوردگی قطعات. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که قطعات در حال حرکت، بخش‌های دیگری را نیز به حرکت وامیدارند. چنین مشکلی سبب خوردگی و سایش قطعات شده و خرج زیادی را روی دستتان می‌گذارد. پس لازم است که با شنیدن هر صدای نامعمولی از گیربکس، به تعمیرکار خود مراجعه کنید.

4. آیا تا بحال شده است که دنده خودروی شما از جایش در برود؟!

گیربکس‌ها به گونه‌ای تنظیم شده اند که در دنده تنظیم شده توسط شما باقی بمانند و یا اینکه به دستور کامپیوتر و بر اساس دور موتور، تعویض شوند. بنابرین در رفتن خودبخود دنده، یک اتفاق نامعمول است و دلایل خاص خود را دارد.

چنین چیزی در بهترین حالت، نگران کننده و در بدترین حالت شدیدا خطرناک است؛ چراکه به هنگام گاز دادن برای سبقت گرفتن یا جلوگیری از تصادف، اختلال در سیستم گیربکس آخرین چیزی است که آرزویش را می‌کنید! پس با وقوع چنین مشکلی، درنگ نکنید و سراغ نزدیک ترین تعمیرکار بروید.

5. کلاچ شل

چنین مشکلی بیشتر در گیربکس‌های دستی به وقوع می‌پیوندد و عبارت است از عدم آزاد شدن صفحه کلاچ علیرغم فشار دادن پدال آن توسط راننده. بدین ترتیب راننده نمی‌تواند دنده عوض کند؛ چراکه کلاچ آزاد نشده است و همچنان در امتداد موتور می‌چرخد. چنین حالتی از طریق صدای “خر خر” و خورد شدن ناشی از عدم جا رفتن دنده، قابل تشخیص است.

هرچند که خوشبختانه در بسیاری از موارد مشکل چندان جدی نیست و هزینه زیادی در پی ندارد یا اینکه اقلا در مقایسه با سایر مشکلات گیربکس، بی اهمیت است؛ چراکه در اکثر موارد، مشکل در پدال کلاچ است. پدال کلاچ هم همانند هر قطعه دیگری، به مرور فرسوده می‌شود که پارگی و عملکرد نامناسب کابل و اتصالات آن را در پی دارد. بدین ترتیب وقتی کابل یا اتصال بین پدال و دیسک کلاچ زیاد آزاد باشد، کلاچ اهرم کافی برای جدا کردن دیسک از فلایویل را در اختیار نخواهد داشت.

6. چک کردن چراغ‌های هشدار

روشن شدن چراغ هشدار موتور، یکی از نشانه‌های وجود مشکل در گیربکس شماست. هرچند که همیشه چنین نیست و می‌تواند دلایل بی ارتباط با گیربکس نیز داشته باشد. ولی بهتر است که جانب احتیاط را رعایت کنید.

در نسل جدید خودروها، با سنسورهایی روبرو هستیم که بر عملکرد موتور نظارت دارند و بروز هرگونه مشکلی را از طریق چراغ‌های هشدار نمایش می‌دهند. این سنسورها بسیار دقیق و حساس ساخته شده اند و به همین دلیل می‌توانند چیزهایی را تشخیص بدهند که از دید شما پنهان می‌ماند. پس لازم است که توجه کافی به آنها داشته باشید.

7. خرخر کردن یا لرزیدن

واکنش گیربکس دستی و خودکار در برابر بروز هرگونه اختلالی متفاوت است. همانطور که قبل‌تر هم به آن اشاره کردیم، شنیده شدن صدای “خر خر” به هنگام تعویض دنده در گیربکس دستی، خبر از وجود مشکلی می‌دهد که یا در گیربکس است و یا به کلاچ مربوط می‌شود و در هر دو صورت هم نیاز به بررسی دارد.

ولی در گیربکس‌های اتوماتیک، این صدا کمتر به گوش می‌رسد و لرزشی نامعمول در حین نعویض دنده، نشانه عملکرد نادرست گیربکس یا بخش‌های مربوط به آن است. بنابرین در صورت حس کردن هرگونه لرزشی به هنگام تعویض دهنده، به یک تعمیرکار مراجه کنید و معایب احتمالی را برطرف سازید.

8. صدای وز وز ناله یا سوت!

هیچ استاندارد و معیاری برای صدا برخواسته از گیربکس در هنگام بروز مشکل وجود ندارد.  ولی شکی نیست که هرگونه صدا نامعمولی، برای هرکسی قابل تشخیص است و نیازی به تجربه چندان ندارد. این صدا هم ممکن است از یک زمزمه کوتاه تا ناله‌ای گوش خراش متفاوت باشد.

در گیربکس‌های دستی، با صداهایی مواجه می‌شویم که معمولا ناگهانی و مکانیکی هستند. بنابرین لازم است که در صورت مواجهه با آن، به تعمیرگاه مراجعه کنید. هرچند که چنین صداهایی، تنها ناشی از عملکرد نادرست گیربکس نیستند و می‌توانند برخاسته از بخش‌های دیگری چون دیفرانسل نیز باشند.