قبل از برجام، خودروسازی ایران مشکلات زیادی را به‌دوش می‌کشید که تامین قطعات، تحریم خودروسازهای بزرگ و همچنین حجوم چینی‌های بی‌کیفیت، فقط بخش کوچکی از این مشکلات بودند. با مطرح شدن بحث توافقات هسته‌ای این امید در دل مردم زنده شد که می‌توانند خودروهای خوب خارجی را با قیمت مناسب سوار شوند.
زمانی که خبر بازگشت پژو، رنو و هیوندایی منتشر شد، تقریبا طیف وسیعی از جامعه به این نتیجه رسیده بودند که دیگر دوران بحران به‌سر رسیده است و جایگاه خودروسازان چینی متزلزل خواهد شد. برپایی نمایشگاه بین‌المللی تهران و حضور خودروهای جدید رنو، پژو و سایر برندها حداقل در ظاهر نشان می‌داد که اوضاع خوب پیش می‌رود. پژو مدل‌های ۲۰۰۸، ۳۰۱ و چند محصول دیگر را برای آشتی به ایرانی‌ها معرفی کرد و رنو نیز کولئوس، تلیسمان و حتی مگان را در بازار ایران عرضه کرد.
خودروسازان نیز به‌دنبال مجوز مونتاژ خودروهای خارجی بودند و تا حدودی نیز موفق شدند و کرمان‌خودرو بعنوان نماینده رسمی هیوندایی مونتاژ خودروهای این کره‌ای محبوب را آغاز نمود. از ورود خودروهای زیبا و باکیفیت DS، فولکس‌واگن، نیسان و سئات نیز نباید غافل شد اما کم‌کم با روی کار آمدن رئیس‌جمهور جدید آمریکا و برخی مشکلات داخلی اوضاع بازار دچار نابسامانی شد. بسته شدن سایت ثبت سفارش اولین گام در جهت دور شدن مردم از رویای خود بود که خودروهای وارداتی، یکی بعد از دیگری قیمت نجومی پیدا کردند و با ممنوعیت واردات جدید، برخی از خودروها به شکلی عجیب رشد قیمت را تجربه کردند. این در حالیست که خودروهای قدیمی مانند پراید، سمند و … با قدرت به تولید خود ادامه دادند و قیمت آنها نیز با ساز مخالف خودروسازان روند رو به رشد گرفت.
اکنون دولت آمریکا برجام را لغو کرده است و خودروسازان خارجی کم‌کم دوباره به خروج از ایران فکر می‌کنند. در حالی که بازار ایران یک منبع درآمد تقریبا مطمئن برای چینی‌ها محسوب می‌شود آنها سالهاست که تلاش می‌کنند با رشد کیفیت به بازارهای مهمی مانند اروپا و آمریکا دست پیدا کنند بنابراین خروج کمپانی‌های مطرح چینی نیز چندان دور از ذهن نیست.
باید قبول کنیم که برجام برای بازار خودرویی ایران جزء چند خودروی گران‌قیمت و تولید نصفه و نیمه برخی از محصولات خارجی چیز دیگری نداشت چرا که نه توان خرید مردم بالاتر رفت و نه خودروهای ارزان‌قیمت بهتر جایگزین محصولات قبلی شدند. در این میان نیز مسئولان در فرصتی که برای واردات تکنولوژی و بومی‌سازی آنها داشتند، چندان خوب عمل نکردند. می‌توان گفت با برجام اوضاع خودرو در ایران بهتر نشد که هیچ، در برخی موارد بدتر هم شد. حال با بازگشت شرایط به قبل از توافق هسته‌ای بنظر می‌رسد چیز زیادی تغییر نکرده باشد جز اینکه احتمالا مردم دیگر خودروهای چینی را هم نمی‌توانند بخرند یا چینی‌ها با قیمت سرسام‌آور عرضه خواهند شد.
اما مهمترین انتقاد مربوط به همه کسانی می‌شود که برای خودروسازی تصمیم می‌گیرند. عدم تصمیم‌گیری درست و مدیریت غلط، تعلل در داخلی سازی باعث شد تا عملا در این مدت ایران چیز زیادی از دانش ساخت خودرو کسب نکند و مجدد دوباره شوک، صنایع خودروسازی را دربر بگیرد. با شرایط مبهمی که پیش روی خودروسازی کشور هست فقط باید مانند گذشته امید داشت تا شاید بحث داخلی‌سازی و ساخت خودرو، جدی گرفته شود و ایران هم مانند چین به استقلال در صنعت خودرو دست پیدا کند.
نظر شما چیست؟ آیا ایران برجام برای خودروسازی ایران سودی داشته است؟
