سیستم کنترل حرکت در سربالایی (HAC یا Hill Assist Control که با عنوان HSA که مخفف Hill Start Assist هم هست شناخته می‌شود) یکی دیگر از سیستم‌های پیشرفته در خودروهای مدرن است که برای افزایش ایمنی بیشتر رانندگان و سرنشینان طراحی شده است. همانطوری که از نام آن پیداست، این فناوری قادر است در سطوح دارای شیب تند، عملکرد خوبی از خود نشان داده و کاربردی باشد.
این سیستم همچنین مانع از عقب رفتن خودرو در هنگام شتاب‌گیری در شیب‌های تند می‌شود و می‌تواند با سنسورها و ماژول‌های کنترل الکترونیکی، با تشخیص زاویه شیب و بهره‌گیری از ترمز و گشتاور موتورها، خودرو را برای چند ثانیه ثابت نگه دارد تا راننده فرصت کافی برای فشردن پدال گاز را داشته باشد.
نحوه عملکرد سیستم کنترل حرکت در سربالایی (HAC)
فناوری کنترل حرکت در سراشیبی (HAC) در سه مرحله به تنظیم شیب خودرو و کنترل حرکت آن می‌پردازد: شناسایی شیب، ثبات خودرو، رهاسازی ایمن ترمز. در ابتدا این سیستم با سنسورهای زاویه‌یابی خودرو، انحراف آن از سطح افقی را اندازه‌گیری می‌کند. اگر شیب بیش از میزان مورد نظر (یعنی بیشتر از 5 درجه) باشد، سیستم به صورت خودکار فعال خواهد شد.
مرحله دوم زمانی است که خودرو متوقف شده و فناوری مذکور سعی می‌کند تا با فعال کردن ترمزها، از عقب رفتن خودرو جلوگیری کند. این اتفاق در چراغ قرمز و ترافیک بسیار شایع است.
در نهایت زمانی که راننده پدال گاز را فشار دهد، این سیستم به طور خودکار، ترمزها را رها می‌کند و با افزایش گشتاور موتور، منجر به حرکت نرم و بدون مشکل خودرو خواهد شد.
کاربردها
سیستم HAC کاربردهای گسترده‌ای دارد که از جمله آنها می‌توانیم به رانندگی در شیب تند، پارک کردن در شیب، رانندگی در جاده‌های لیز و دارای گل و لای، توقف مکرر در خیابان‌های شیب دار اشاره کنیم.
مزایا و معایب این سیستم
| مزایا | معایب |
|---|---|
| افزایش ایمنی در شیب‌های تند | در خودروهای معمولی وجود ندارد |
| راحتی بیشتر در شروع حرکت | ممکن است در برخی شرایط تأخیر داشته باشد |
| جلوگیری از خطر عقب‌رفتن خودرو | هزینه اضافی نصب و تعمیر سیستم |
| کاهش استرس در رانندگی | نیاز به آشنایی راننده با نحوه عملکرد |
کنترل حرکت در سراشیبی (HAC) در برابر دیگر سیستم‌ها
کنترل حرکت در سراشیبی (HAC) کاربردهای بسیاری دارد اما اگر بخواهیم آن را با سایر فناوری‌های موجود مانند سیستم کنترل پایداری الکترونیکی (ESP) و سیستم ABS مقایسه کنیم، متوجه تفاوت‌های ریزی خواهیم شد. در جدول پایین، مزایای هر یک از این فناوری‌ها را برای شما ذکر کرده‌ایم:
| ویژگی | کنترل حرکت در سراشیبی (HAC) | سیستم کنترل پایداری الکترونیکی (ESP) | سیستم ABS |
|---|---|---|---|
| هدف اصلی | جلوگیری از عقب‌رفتن خودرو | جلوگیری از لغزش خودرو در پیچ | جلوگیری از قفل‌شدن چرخ‌ها |
| فعال‌سازی | در سربالایی | در پیچ‌های تند | در شرایط ترمزگیری شدید |
| نوع عملکرد | نگه‌داشتن ترمز به‌طور موقت | کنترل الکترونیکی نیروی ترمز | تنظیم فشار ترمزها |
| کاربرد خاص | حرکت ایمن در جاده‌های شیب‌دار | افزایش پایداری دینامیکی خودرو | ترمزگیری بدون لغزش |
نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کنید این است که نباید کنترل سرعت در سراشیبی (Hill Descent Control – HDC) و کنترل کشش (Traction Control) را با سیستم کنترل حرکت در سراشیبی اشتباه بگیرید! چرا که اولی به طور خودکار به حفظ سرعت ثابت در سرازیری‌ها اقدام کرده و سیستم دوم که به نوعی مکمل کنترل حرکت در سراشیبی است، برای جلوگیری از لغزش خودرو در شرایط گل‌ولای یا یخبندان استفاده می‌شود.
نحوه استفاده
این سیستم به صورت خودکار فعال شده و نیازی به فعال‌سازی دستی توسط راننده نیست. وقتی خودرو در سربالایی متوقف می‌شود و راننده پدال ترمز را فشار می‌دهد، این فناوری خودرو را ثابت نگه خواهد داشت. در نهایت، زمانی که راننده پدال گاز را فشار می‌دهد، ترمزها رها می‌شوند و خودرو با گشتاور مناسبی شروع به حرکت خواهد کرد.
تغییرات در آینده به چه شکل خواهند بود؟
در آینده، سیستم خودروهای خودران بیشتر از اکنون ارتقا خواهد یافت و سیستم‌های رانندگی نیز ایمنی بیشتری را برای افراد به ارمغان خواهند آورد. این امکان وجود دارد که الگوریتم‌های فناوری کنترل حرکت در سراشیبی (HAC) بهبود یافته و دقت آن در شناسایی شیب نیز بیشتر شود.
این سیستم حتی در خودروهای برقی نیز به کار خواهد رفت و با اتصال به سیستم‌های هوش مصنوعی، واکنش‌های دقیق‌تری را در هنگام رانندگی به ارمغان خواهد آورد. بهینه‌سازی مصرف انرژی برای خودروهای برقی و هیبریدی و استفاده از لیدار یا دوربین‌های پیشرفته برای تحلیل بهتر محیط از دیگر پیشرفت‌های آینده این سیستم محسوب می‌شوند.
