طرح عرضه خودرو در بورس کالا از مدت‌ها پیش به‌عنوان راهکاری برای اصلاح شیوه قیمت‌گذاری و همچنین تنظیم بازار مطرح و حتی به شکلی محدود نیز به اجرا درآمد، اما موضع مخالف وزارت صمت اجازه فراگیر شدن آن را نداد.
پس از طی همه مراحل قانونی، اواخر اردیبهشت امسال نخستین عرضه خودرو در بورس کالا انجام شد و طی آن جمعاً ۱۰۳ دستگاه وانت کارا دو کابین و تک کابین در بورس کالا به فروش رسید اما درحالی‌که قرار بود این رویه با عرضه دو محصول دیگر گروه بهمن یعنی فیدلیتی و دیگنیتی ادامه پیدا کند، مخالفت وزارت صمت اجازه این کار را ندارد.
بااین‌حال، به نظر می‌رسد ماجرای پرچالش عرضه خودرو در بورس کالا به سرانجام رسیده باشد زیرا قرار است در 26 مرداد 600 دستگاه فیدلیتی و دیگنیتی از این طریق عرضه شود. علاوه بر این، گروه خودروسازی سایپا نیز برای عرضه شاهین در همان اواخر خرداد اعلام آمادگی کرده است. هرچند عرضه خودرو در بورس کالا فعلاً بسیار محدود بوده و فراگیر نیست، اما کارشناسان معتقدند همین عرضه محدود و اندک می‌تواند اولاً آغازگر مسیر حذف قیمت‌گذاری دستوری باشد و ثانیاً بازار خودرو را به سمت کاهش رانت و سوداگری ببرد.
چگونگی خرید خودرو از بورس کالا
اما شیوه خرید خودرو از بورس کالا چگونه است؟ حمیدرضا رحمانی، رئیس اداره ناظران و امور تالارهای بورس کالای ایران در برنامه اخبار بورس شبکه خبر به جزییات عرضه و نحوه خرید خودرو در بورس کالا اشاره کرده است.
اولین گام برای خرید خودرو از بورس ثبت‌نام و احراز هویت در سامانه سجام است. سپس خریداران باید نسبت به اخذ کد معاملات بورس کالا به‌صورت حضوری یا آنلاین اقدام کنند. در روش حضوری، متقاضی باید به یکی از کارگزاری‌های مورد تأیید سازمان بورس مراجعه کند و در روش غیرحضوری، مشتریان دارای کد سجام، از طریق سامانه‌های آنلاین کارگزاری‌ها، مراحل ثبت‌نام خود را طی می‌کنند.
متقاضیان پس از اخذ کد بورس کالا، باید نسبت به گشایش حساب وکالتی اقدام کنند. حساب وکالتی حسابی است که مشتری باید پیش‌پرداخت خرید خود را به آن واریز کند و کارگزاری نیز دسترسی برداشت وجه از این حساب را دارد.
حساب وکالتی به بورس کالا این امکان را می‌دهد که پس‌ازآنکه خریدار در فرآیند رقابت شرکت کرده و کالا را خریداری کرد بتواند از آن حساب برداشت کند و به‌این‌ترتیب مراحل تسویه انجام شود. برای افتتاح حساب وکالتی باید با فرم معرفی‌نامه که هنگام اخذ کد بورس کالا دریافت می‌کنید به همراه سایر مدارک موردنیاز برای افتتاح حساب، به یکی از شعب بانک مربوطه مراجعه کنید. پس از افتتاح حساب نیز باید شماره‌حساب وکالتی را به کارگزاری که از آن کد بورسی گرفته‌اید اعلام کنید.
نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که برای خرید خودرو، باید ۳۰ درصد قیمت پایه خودرو در حساب وکالتی خریدار موجود باشد. به‌این‌ترتیب زمانی که ثبت سفارش صورت می‌گیرد این مبلغ تا زمان انجام فرآیند حراج در حساب وکالتی مسدود می‌شود. رئیس اداره ناظران و امور تالارهای بورس کالای ایران درباره محدودیت‌های خرید خودرو از بورس کالا هم گفته است که در حال حاضر هر کد ملی صرفاً مجاز به ثبت سفارش روی یکی از کدهای عرضه شده است و صرفاً هم امکان خرید یک دستگاه خودرو را دارند.
همچنین صدور سند و شماره‌گذاری نیز تنها به اسم خریدار خواهد بود. پس از انجام فرآیند حراج و نهایی شدن خریدار، یکسری هزینه‌های عوارض، شماره‌گذاری و هوشمندسازی کارت خودرو که در اطلاعیه عرضه به آن اشاره شده لحاظ می‌شود.
رحمانی درباره فرآیند حراج نیز گفته است که پس از نهایی شدن ثبت سفارش خریداران در روزی که عرضه و فرآیند حراج صورت می‌گیرد، خریداران بر مبنای قیمت پایه در فرایند حراج شرکت و درصورتی‌که تقاضا از عرضه بیشتر باشد در رقابت شرکت خواهند کرد و همچنین مالیات بر ارزش‌افزوده‌ای که پرداخت خواهد شد هم بر مبنای قیمت نهایی است که خریدار در سامانه ثبت و خرید خود را نهایی کرده است.
توضیحات خیلی مبهم بنظر میرسه