دیروز ایران‌خودرو رسماً به تولید ارزان‌ترین محصولات خود یعنی سمند و پژو 405 پایان داد و سایپا هم تا پایان امسال تولید تیبا و ساینا را متوقف خواهد کرد. دلیل این کار مسن بودن پلتفرم‌ها، پایین بودن نسبی کیفیت و ایمنی خودروهای مذکور است اما به نظر می‌رسد این موضوع صرفاً بهانه‌ای برای کنار گذاشتن خودروهای زیان ده باشد.
البته در کشورهای پیشرفته عمر خودروها حداکثر بین هفت تا هشت سال است و خودروسازان جهانی به دلیل پیشرفت تکنولوژی و همین‌طور رقابت شدید بازار، خیلی زود اقدام به عرضه نسل جدید محصولات خود می‌کنند اما در ایران داستان کاملاً متفاوت است.
البته کنار گذاشتن خودروهای قدیمی ایرانی را می‌توان اقدام مثبتی تلقی کرد ولی وقتی جایگزین مناسبی با قیمت مشابه برای این خودروها وجود ندارد، این کار دست قشر بزرگ‌تری از جامعه را از خودروی نو کوتاه می‌کند. همچنین به نظر می‌رسد خاتمه تولید این خودروها به بهانه کیفیت و ایمنی پایین صرفاً بهانه‌ای برای عرضه همان خودروهای قدیمی با تغییراتی جزئی در ظاهر و چند آپشن بیشتر و عرضه با چند ده میلیون تومان قیمت بیشتر باشد. به‌عنوان‌مثال، درحالی‌که وزیر صمت علت توقف تولید تیبا، ساینا، سمند و پژو 405 را ضعف پلت‌فرم این خودروها برای ارتقای کیفی آن‌ها می‌داند، تولید پژو پارس که پلت‌فرم یکسانی با سمند و پژو 405 دارد، بدون محدودیت ادامه داشته و سمند سورن پلاس نیز در چنین شرایطی است.
پژو پارس حتی در فرم کلی بدنه، کابین و پیشرانه هم با 405 یکسان است و تفاوت این دو خودرو صرفاً در چراغ‌ها و آپشن‌های بیشتر خلاصه می‌شود؛ بنابراین، اگر 405 با مشکل پلت‌فرم قدیمی و ایمنی پایین مواجه است، چطور پژو پارس چنین مشکلی ندارد و همچنان با قدرت تولید می‌شود؟
همین موضوع در مورد سورن هم ایران‌خودرو آن را جایگزین سمند می‌داند صدق می‌کند. سورن پلاس به‌جز چراغ‌های متفاوت و چند آپشن پیش‌پاافتاده چه تفاوتی با سمند دارد؟ از سوی دیگر، سایپا هم به‌تازگی از سدان جدید سهند رونمایی کرده که در اصل نسخه فیس‌لیفت ساینا است و هیچ تفاوت بزرگی را در ارتقاء پلت‌فرم تجربه نکرده است؛ بنابراین، چطور سهند قرار است به‌عنوان محصولی جدید با همان تکنولوژی و پلت‌فرم قدیمی روی خط تولید برود اما ساینا باید کنار گذاشته شود؟
در بخش وانت‌های ارزان‌قیمت بازار نیز شرایط بدتر است زیرا با گذشت سه سال از خاتمه تولید پراید، سایپا همچنان نسخه وانت یا همان 151 را روی خط تولید دارد و ایران‌خودرو نیز به‌تازگی آریسان 2 را با همان اتاق، پلت‌فرم و پیشرانه پژو 405 معرفی کرده است. این وانت‌ها چه تفاوتی با نسخه‌های سواری خود دارند که همچنان بدون مشکل تولید آن‌ها ادامه دارد؟
همه این‌ها نشان می‌دهد که ایران‌خودرو و سایپا با خاتمه تولید این خودروهای ارزان‌قیمت قصد دارند نسخه فیس‌لیفت همان خودروها را با تغییراتی جزئی و قیمتی به‌مراتب گران‌تر به بازار بفرستند. این یعنی مصرف‌کننده ایرانی حالا باید با پرداخت چند ده میلیون تومان بیشتر، بجای 405 سراغ پارس، بجای سمند سراغ سورن و بجای ساینا سراغ سهند برود و همان خودروهای قدیمی را به اسم محصول جدید با قیمتی گران‌تر خریداری کند.
با توجه به قیمت‌های سرسام‌آور خودروهای داخلی، با خاتمه تولید ارزان‌ترین محصولات بازار، حالا دست قشر بیشتری از جامعه از خودروهای نو کوتاه خواهد شد. حدود دو دهه پیش با خاتمه تولید پیکان، عنوان ارزان‌ترین خودروی بازار ایران به پراید رسید که با قیمت حدود 7 میلیون تومان، حدود 2 میلیون تومان از پیکان گران‌تر بود.
سپس پراید در سال 1399 از روی خط تولید کنار رفت و تیبا که حدود 10 میلیون تومان گران‌تر بود جای آن را گرفت. حال نیز با کنار رفتن سمند، پژو 405، تیبا و ساینا، در بین محصولات سایپا، کوییک با قیمت حدود 200 میلیون تومان و در ایران‌خودرو پژو 206 و رانا پلاس با حدود 300 میلیون تومان عنوان ارزان‌ترین خودروهای بازار کشور را به خود اختصاص خواهند داد که مطمئناً بخش عمده‌ای از جامعه توان خرید آن‌ها را نخواهند داشت.
