احتمالاً تاکنون با اصطلاح دیاگ زدن در خودرو مواجه شده‌اید؛ اما این اصطلاح به چه معنا است؟ چرا انجام می‌شود و چه کاربردی دارد؟ در ادامه به همه این سؤالات پاسخ خواهیم داد.
دیاگ چیست؟
با پیشرفت خودروها و جایگزین شدن سیستم سوخت‌رسانی کاربراتوری با انژکتوری، قطعه‌ای الکترونیکی بنام ECU به خودروها اضافه شد که اساساً کامپیوتر خودرو محسوب می‌شود. ECU تمام سنسورها و بسیاری از قسمت‌های فنی خودرو مثل انژکتورها، فن، ایربگ‌ها و… را کنترل می‌کند. در صورت خرابی یا بروز مشکل در هرکدام از این سیستم‌ها و قطعات، کد خطایی در حافظه ECU ثبت می‌شود. در صورت بروز این اتفاق، چراغ چک خودرو روشن می‌شود. روشن شدن این چراغ نشان می‌دهد که مشکلی در یکی از قسمت‌های خودرو وجود دارد ولی برای اینکه متوجه شویم این مشکل دقیقاً چیست و از کدام قسمت خودرو ناشی می‌شود، باید از دستگاه دیاگ استفاده کرد.
دیاگ DIAG ، کوتاه شده کلمه دایاگنوسیس (Diagnosis) به معنی «تشخیص» است. این دستگاه به کامپیوتر یا ECU خودرو متصل می‌شود و به‌طور دقیق دلیل روشن شدن چراغ چک و مشکلات فنی خودرو را نشان می‌دهد. دستگاه دیاگ معمولاً از طریق درگاهی به نام OBDII یا OBD2 به ECU متصل می‌شود. این درگاه در خودروهای مختلف در قسمت‌های مختلف تعبیه شده و به‌عنوان‌مثال، در پراید در قسمت جعبه‌فیوز در پایین سمت چپ فرمان قرار دارد. به‌طور خلاصه، دیاگ ابزاری است که می‌تواند خیلی سریع خودرو را آنالیز کرده و مشکلات آن را تشخیص دهد. با وجود این دستگاه، دیگر نیازی نخواهد بود که تعمیرکاران برای تشخیص ایراد خودرو تمام قطعات را باز کنند و می‌توانند به‌طور دقیق سراغ قطعه‌ای بروند که ایراد پیدا کرده است.
خطاها و مشکلات قابل‌تشخیص توسط دیاگ
خطاها و مشکلاتی که دستگاه دیاگ می‌تواند تشخیص دهد به نوع خودرو بستگی دارد. هرچه سنسورهای خودرو بیشتر و ECU پیشرفته‌تر و بروزتر باشد، دیاگ توانایی تشخیص خطاهای بیشتری را خواهد داشت. به‌طورکلی، ازجمله خطاهایی که توسط دیاگ قابل‌تشخیص هستند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مشکلات موتور
- مشکلات گیربکس
- خرابی سنسور اکسیژن
- مشکلات انژکتور
- مشکلات استپر موتور
- مشکلات روغن گیربکس
- خرابی واتر پمپ
- خالی شدن باتری ماشین
- خرابی فن
- خرابی سنسور MAP
- خرابی سنسور ناک
دیگر کاربردهای دیاگ زدن
دیاگ زدن غیر از نمایش مشکلات خودرو در هنگام روشن شدن چراغ چک، کاربردهای دیگری هم دارد. با استفاده از دیاگ، می‌توان از وضعیت بسیاری از قسمت‌های خودرو مطلع شد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای دیاگ، امکان تشخیص دست‌کاری شدن کیلومتر خودرو و کم کردن کارکرد است. برخی افراد سودجو هنگام فروش خودروهای کارکرده، کیلومتر را دست‌کاری می‌کنند تا کارکرد ماشین را کمتر نشان دهد اما دستگاه دیاگ می‌تواند کارکرد واقعی را نشان دهد زیرا میزان کارکرد خودرو در ECU هم ثبت می‌شود. البته برخی پا را فراتر گذاشته و علاوه بر دست‌کاری کیلومتر از صفحه آمپر، میزان کارکرد خودرو را از داخل ECU هم تغییر می‌دهند که در این صورت امکان تشخیص کارکرد واقعی با دیاگ زدن هم وجود نخواهد داشت. ازجمله دیگر کاربردهای دیاگ زدن خودرو می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دور موتور
- وضعیت گیربکس
- وضعیت ایربگ‌های خودرو
- وضعیت سیستم تهویه
- وضعیت پاشش سوخت انژکتورها
- وضعیت آلایندگی خودرو
- سرعت چرخش فن خودرو
- میزان هوای ورودی به منیفولد
- وضعیت کولر خودرو
- زمان شارژ کوئل
- دمای آب موتور
چه زمانی باید دیاگ زد؟
برخلاف سرویس‌های دوره‌ای و قطعات مختلف خودرو که باید به‌طور مرتب در بازه‌های زمانی مختلف چک شوند، دیاگ زدن زمان مشخصی ندارد و هرزمانی که چراغ چک روشن شد باید برای دیاگ زدن به تعمیرگاه مراجعه کنید. همچنین زمانی که قصد خرید خودروی دست‌دوم دارید، برای حصول اطمینان از سلامت قسمت‌های مختلف خودرو و تشخیص میزان کارکرد واقعی (اگر از داخل ECU دست‌کاری نشده باشد) حتماً دیاگ بزنید.
