صنعت خودروسازی ایران در طول دهه‌های گذشته شاهد تولید خودروهای محبوب بوده که هر یک از آنها تأثیر قابل‌توجهی بر بازار خودرو و فرهنگ رانندگی کشور داشته‌اند.
این خودروها نه تنها به دلیل کیفیت و عملکردشان بلکه به دلیل جایگاه ویژه‌ای که در زندگی مردم ایران داشتند، به خودروهایی ماندگار و خاطره‌انگیز تبدیل شده‌اند. بعضی از این مدل‌ها هنوز طرفاران متعصب خاص خود را داند. با گذشت زمان و تغییر شرایط اقتصادی، سیاسی و صنعتی، تولید بسیاری از این خودروهای محبوب متوقف شده است. در این مقاله به بررسی کامل خودروهایی می‌پردازیم که روزگاری در خیابان‌های ایران می‌درخشیدند و اکنون تنها خاطره‌ای از آنها باقی مانده است.
پژو ۲۰۰۸ (۱۳۹۶ – ۱۳۹۹): کراس‌اوور مدرن و قربانی تحریم‌ها
یکی از خودروهای محبوب که در نتیجه همکاری مشترک ایران خودرو و پژو فرانسه تولید شد، پژو ۲۰۰۸ بود. این خودرو که در دسته کراس‌اوورهای کوچک قرار می‌گیرد، به دلیل طراحی مدرن، فناوری‌های پیشرفته و کیفیت ساخت بالا، توانست در مدت کوتاهی جایگاه ویژه‌ای در بازار ایران پیدا کند.
- تاریخچه: پژو ۲۰۰۸ در سال ۱۳۹۶ و پس از امضای برجام و رفع تحریم‌های بین‌المللی، وارد خط تولید شرکت ایکاپ (شرکت مشترک ایران خودرو و پژو) شد. این خودرو به‌عنوان یکی از محصولات روز پژو، با استقبال خوبی از سوی خریداران ایرانی مواجه شد.
- دلایل توقف تولید: با خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷ و بازگشت تحریم‌های اقتصادی، همکاری پژو با ایران خودرو قطع شد. مشکلات تأمین قطعات و عدم امکان ادامه مونتاژ باعث شد تولید این خودرو در سال ۱۳۹۹ متوقف شود.
رنو ال ۹۰ (۱۳۸۶ – ۱۳۹۹): جانشین پیکان که به هدف نرسید
رنو ال ۹۰، یا همان تندر ۹۰، یکی از موفق‌ترین پروژه‌های مونتاژ خودرو در ایران بود که به‌واسطه همکاری ایران خودرو و پارس خودرو با شرکت رنو اجرا شد. این خودرو به دلیل دوام بالا، کابین جادار و مصرف سوخت مناسب، به یکی از گزینه‌های محبوب خانواده‌های ایرانی تبدیل شد.
- تاریخچه: تولید این خودرو در اواسط دهه ۸۰ شمسی آغاز شد و با دو نام تندر ۹۰ (تولید ایران خودرو) و پارس تندر (تولید پارس خودرو) به بازار عرضه گردید. این خودرو به دلیل مشخصات فنی به‌روز و طراحی ساده، به‌عنوان جایگزینی برای پیکان معرفی شد.
- دلایل توقف تولید: با افزایش قیمت و مشکلات مربوط به تأمین قطعات، تولید رنو ال ۹۰ در سال ۱۳۹۹ متوقف شد. نسخه فیس‌لیفت این خودرو با نام تندر پلاس نیز نتوانست ادامه تولید را تضمین کند.
کیا ریو (۱۳۸۴ – ۱۳۹۱): اقتصادی و مقاوم
کیا ریو یکی از خودروهای محبوب اقتصادی بود که توسط شرکت سایپا در ایران مونتاژ شد. این خودرو که در سال ۲۰۰۰ میلادی توسط کیا موتورز طراحی و تولید شد، به‌عنوان جانشین پراید در بازارهای جهانی شناخته می‌شد.
- تاریخچه: تولید کیا ریو در سال ۱۳۸۴ در ایران آغاز شد و تنها نسخه سدان آن توسط سایپا مونتاژ شد. این خودرو به دلیل دوام بالا، مصرف سوخت اقتصادی و قیمت مناسب، به‌سرعت به یکی از خودروهای پرطرفدار تبدیل شد.
- دلایل توقف تولید: در سال ۱۳۹۰، استاندارد نصب کیسه هوا (ایربگ) برای خودروها اجباری شد. کیا موتورز حاضر به تغییر طراحی ریو برای نصب ایربگ نشد و به همین دلیل تولید آن در سال ۱۳۹۱ متوقف شد.
زانتیا (۱۳۸۰ – ۱۳۸۹): سدان خاص فرانسوی
زانتیا یکی از خاص‌ترین و محبوب‌ترین خودروهای مونتاژی در ایران بود که توسط شرکت سایپا تولید شد. این خودرو با طراحی جذاب، سیستم تعلیق نرم و موتور قدرتمند، توانست جایگاه ویژه‌ای در بازار ایران پیدا کند.
- تاریخچه: تولید زانتیا در ایران در سال ۱۳۸۰ آغاز شد، هم‌زمان با توقف تولید آن در فرانسه. این خودرو در سه تیپ مختلف عرضه شد که تفاوت آنها در پیشرانه و امکانات بود.
- دلایل توقف تولید: کمبود قطعات و پایان همکاری با شرکت پژو باعث شد تولید زانتیا در سال ۱۳۸۹ متوقف شود. سایپا نسخه‌ای فیس‌لیفت شده از زانتیا را با نام زانتیا ۲ معرفی کرد، اما به دلیل طراحی ضعیف و استقبال کم، این نسخه نیز به‌سرعت از خط تولید خارج شد.
پیکان (۱۳۴۶ – ۱۳۸۴): نماد صنعت خودروسازی ایران
پیکان یکی از خاطره‌انگیزترین خودروهای تاریخ ایران است که به‌عنوان اولین خودروی تولید داخل، نقش مهمی در توسعه صنعت خودروسازی کشور ایفا کرد. این خودرو که برگرفته از مدل ارو شرکت انگلیسی روتس بود، به‌سرعت به یکی از پرطرفدارترین خودروهای ایران تبدیل شد.
- تاریخچه: تولید پیکان در سال ۱۳۴۶ آغاز شد و مدل‌های مختلفی مانند پیکان جوانان، پیکان وانت، پیکان استیشن و پیکان دولوکس به بازار عرضه شدند.
- دلایل توقف تولید: پس از نزدیک به چهار دهه تولید، پیکان به دلیل عدم تغییرات در طراحی و امکانات، در سال ۱۳۸۴ برای همیشه از خط تولید خارج شد.
نیسان ماکسیما (۱۳۸۰ – ۱۳۹۱): لوکس و قدرتمند
نیسان ماکسیما یکی از لوکس‌ترین و قدرتمندترین خودروهای مونتاژی در ایران بود که توسط پارس خودرو تولید شد. این خودرو به دلیل شتاب بالا، طراحی جذاب و امکانات رفاهی، به یکی از خودروهای محبوب دهه ۸۰ تبدیل شد.
- تاریخچه: تولید ماکسیما در سال ۱۳۸۰ آغاز شد و در دو نسخه گیربکس دستی و اتوماتیک به بازار عرضه شد. نسخه‌های اتوماتیک این خودرو همچنان در بازار دست‌دوم محبوبیت بالایی دارند.
- دلایل توقف تولید: با پایان همکاری پارس خودرو با نیسان، تولید ماکسیما در سال ۱۳۹۱ متوقف شد. آخرین مدل‌های این خودرو، با آپشن‌های جدیدی مانند مانیتور لمسی، کروز کنترل و دوربین عقب به بازار عرضه شدند.
جمع‌بندی: خودروهایی که خاطره شدند
خودروهایی که در این مقاله معرفی شدند، هر یک نقش مهمی در تاریخ صنعت خودروسازی ایران ایفا کرده‌اند. از پیکان به‌عنوان اولین خودروی تولید داخل گرفته تا پژو ۲۰۰۸ به‌عنوان یکی از مدرن‌ترین کراس‌اوورهای مونتاژی، این خودروها تأثیرات عمیقی بر بازار و فرهنگ رانندگی ایرانیان گذاشته‌اند. اگرچه تولید این خودروها متوقف شده است، اما خاطره حضور آنها در خیابان‌های ایران همچنان در ذهن‌ها باقی مانده است. بسیاری از مدل‌های دست‌دوم این خودروها همچنان در بازار موجودند و به دلیل کیفیت و محبوبیتشان، خریداران زیادی دارند.
