آینده خودروها چندان مبهم نیست و تا حدود زیادی قابلتصور است. شاید روزی برسد که جادهها کاملا تحت سلطه خودروهای الکتریکی دربیایند و دیگر خبری از سوختهای آلوده فسیلی نباشد. اما نباید در پیشبینی عجله کرد. برای خودروهای الکتریکی رقیبی قدرتمند در حال دست و پا گرفتن است که میتواند قواعد بازی را تغییر بدهد.
سلولهای سوختی هیدروژنی، که هیدروژن فشرده شده را دریافت و در خروجی نیز تنها آب تولید میکند، در یک دهه اخیر مورد توجه کمپانیهای خودروسازی قرار گرفتهاند. اکنون موتورهای هیدروژنی قدرتمندی ساخته شده که کمی از موتورهای معمولی فسیلی ندارند و خروجی مشابهی با این موتورها تولید میکنند.
بیامو که بهتازگی قراردادی بلندمدت با تویوتا برای همکاری دوجانبه در زمینه تحقیق و توسعه این سوخت منعقد کرده است، بهزودی شروع به تست خودروهای هیدروژنی در خیابانها خواهد کرد. البته موتورهای هیدروژنی این شرکت تقریبا در ابتدای راه خود هستند و تا تجاریشدن آنها به طورکامل باید تا سال ۲۰۲۰ صبر پیشه کرد.
بیامو تنها بازیگر این عرصه نیست. آئودی بهتازگی اعلام داشته که آمادگی لازم برای ساخت خودروی هیدروژنی را دارد، تویوتا خودروی Mirai هیدروژنی را چندی پیش معرفی کرد و هوندا نیز فعالیتهایی در این زمینه داشته است. ظاهرا عزم ژاپنیها در ساخت خودروهای ژاپنی بیشتر از دیگران است و حتی باعث نزدیکی سه کمپانی نیسان، تویوتا و هوندا شده است؛ به نحوی که این سه کمپانی ژاپنی تفاهمنامهای برای مشارکت در ایجاد زیرساختهای سوخت هیدروژنی در ژاپن امضا کردهاند.
اما چرا چندین خودروساز معروف جهان اقدام به سرمایهگذاری در زمینه سلولهای هیدروژنی کردهاند؟ مهمترین پاسخ درحوزه مسائل محیط زیستی است و سوخت هیدروژنی نسبت به باتریهای الکتریکی، محیط زیست را بهاندازه کمتری آلوده میکند. البته اظهارنظرها در مورد این سوخت متفاوت است؛ ایلان ماسک، مدیر تسلاموتورز، سلولهای هیدروژنی را “مضخرف” میداند. به نظر او تهیه و عرضه این سوخت بهمراتب دشوارتر از الکتریسیته است. در ضمن تولید این سوخت در ابعاد گسترده چندان ساده نخواهد بود.
تا حدود زیادی ایلان ماسک درست میگوید، هیدروژن همچون سوختهای فسیلی نیاز به حمل و نقل فیزیکی دارد اما برق به طور بسیار سادهتری به ایستگاههای شارژ میرسد. وضعیت ایستگاههای سوخت هیدروژنی چندان مطلوب نیست و تویوتا هم امید چندانی به فروش Mirai ندارد و شاید تا انتهای سال ۲۰۱۷ تنها چند هزار دستگاه از این خودرو به فروش برسد. در حال حاضر نیز تنها در ژاپن میتوان از این خودرو استفاده کرد. البته تویوتا در تلاش است یک شبکه توزیع در آمریکای شمالی راه بیندازد.
داستان در مورد خودروهای الکتریکی تفاوت دارد و تسلا ۴۵۰ ایستگاه شارژ سریع در نقاط مختلف دنیا برای خودروهایش در نظر گرفته است. در ضمن شارژرهای معمولی زیادی نیز برای خودروهای برقی در کشورهای مختلف وجود دارد و مقدارشان نیز در حال افزایش است.
تویوتا برای سرعت بخشی به پیشرفت خودروهای هیدروژنی، پتنتهای ثبت شدهاش در این زمینه را در اختیار رقیبانش گذاشته و دیگران نیز میتوانند از آنها استفاده کنند. البته تا زمانی که خودروهای سوخت فسیلی به طور بسیار ارزانتری به فروش میرسند و سوخت آنها هم به طور گسترده و آسانی در دسترس است، چندان به همهگیر شدن خودروهای هیدروژنی و الکتریکی نمیتوان امیدوار بود.
زمانی که سوختهای فسیلی کمتر و گرانتر بشوند -که در آیندهای نهچندان دور رخ خواهد داد- خودروهای پاک جایگزین خواهند شد. البته با پیشرفت تکنولوژی امکان ساخت خودروهای ارزان قیمتتر الکتریکی فراهم آمده و مدلهای الکتریکی مناسبی مانند تسلا Model 3 و شورولت Bolt با قیمت 35 هزار دلار عرضه میشوند. این در حالی است که Mirai حدود 58 هزار دلار قیمت دارد. از لحاظ قیمت خودروهای الکتریکی یک سر و گردن بالاتر از هیدروژنیها قرار گرفتهاند و به زودی قیمتشان به مقدار کمتری خواهد رسید.
توضیحات بالا نشان میدهند که چرا خودروسازها به سراغ تکنولوژیهای جدید و پاکتر رفتهاند و به طور همزمان آنها را به پیش میبرند. به عنوان مثال BMW خودروهای برقی، هیبریدی و دیزلی تولید میکند و همزمان کار بر روی خودروهای هیدروژنی را نیز ادامه میدهد. به هرحال تا ورود خودروهای هیدروژنی به خیابانها راه بسیار طولانی باقی مانده است و در دهه بعد باید شاهد سلولهای سوختی هیدروژنی باشیم و اگر مشکلات مهم مانند توزیع برطرف بشوند، این سوخت میتواند جایگاه بسیار خوبی در دنیا پیدا کند.