همانطور که شاید بدانید، رادار بدین گونه کار می‌کند که یک پالس رادیویی را می‌فرستد و برای بازگشت آن صبر می‌کند. بعد از این کار، فاصله دوپلر در سیگنال اندازه‌گیری شده و توسط تغییرات آن سرعت دستگاه مشخص می‌شود. تفنگ لیزری تشخیص سرعت، از روش ساده‌تری استفاده می‌کند و به جای تغییرات دوپلر، زمان بازتاب نور را مدنظر قرار می‌دهد.
مسلما بسیاری از ما بازگشت صدا را تجربه کرده‌ایم، پدیده‌ای که از آن به عنوان پژواک یا اکو یاد می‌شود. صدای صوت برابر با ۳۰۰ متر بر ثانیه بوده، بنابراین وقتی شما در یک دره فریاد بزنید، صدا به سوی شما باز خواهد گشت و آن را شاید برای چندین بار بشنوید.
تفنگ لیزری کنترل سرعت مدت زمان ارسال سیگنال به سمت خودرو و بازگشت آن را اندازه می‌گیرد. نور فرستاده شده از تفنگ لیزری، خیلی سریع‌تر از صوت حرکت می‌کند که این مقدار برابر با ۹۸۴ میلیون فوت در ثانیه یا ۳۰۰ میلیون متر در ثانیه است! این تفنگ یک پالس بسیار کوچک از نور اینفرارد را ارسال می‌کند و برای بازگشت آن از سمت خودرو منتظر می‌ماند.
این وسیله اعداد را بر حسب نانوثانیه می‌شمارد و نتیجه را تقسیم بر ۲ می‌کند و به وسیله آن، فاصله تا خودرو را محاسبه می‌کند. اگر این تفنگ در هر ثانیه ۱۰۰۰ نمونه را جمع‌آوری کند، با مقایسه تغییرات فاصله در این نمونه‌ها قادر به محاسبه سرعت اتومبیل است. وقتی تعداد نمونه‌ها افزایش یابد، برای مثال صدها هزار در کسری از ثانیه، دقت محاسبه سرعت به شدت افزایش می‌یابد.
یکی از مزایایی که تفنگ‌های لیزری برای پلیس به ارمغان می‌آورند، اندازه کوچک مخروط ساطع کننده نور بوده که حتی برای فواصل ۳۰۰ متری نیازی به افزایش اندازه آن‌ها نیست. شاید قطر این تفنگ برای فاصله ذکر شده، ۹۰ سانتی‌متر باشد. تفنگ‌های لیزری کنترل سرعت از دقت بسیار بالایی برخوردار هستند، بنابراین نمی‌توان آن‌ها را گول زد.
