با قلب تپنده خودروهای ایرانی آشنا شوید

طراحی و ساخت موتور یکی از مهم‌ترین و پیچیده‌ترین بخش‌ها در ساخت خودروها بوده و خودروسازان بزرگ دنیا هر روز در حال بروز کردن و طراحی پیشرا‌نه‌های جدید برای محصولاتشان هستند. با این کار مصرف سوخت تولیداتشان کاهش و آن‌ها را پربازده‌تر و قدرتمندتر می‌کنند. البته امروزه دیگر موتور‌های بنزینی کم کم از رونق می‌افتند و جای خود را به موتور‌های بدون آلایندگی و الکتریکی می‌دهند. در کشور ما هم به جز چند موتور از رده خارج شده مونتاژی و موتور ملی، پیشرانه دیگری وجود ندارد و بر روی هر اتومبیلی از آن ها استفاده می‌شود.

با ما همراه باشید تا به بررسی تعدادی از موتور‌های خودروهای ایرانی بپردازیم.

خانواده موتور‌های ملی

موتور‌های ملی در واقع پیشرفته ترین و پربازده‌ترین موتورهای استفاده شده در خودروهای ایرانی‌اند و با توجه به تنوع خود می‌توانند در اتومبیل های مختلفی مورد استفاده قرار گیرند .

در واقع موتور ملي پروژه اي مشترک بين مرکز تحقيقات موتور ايران خودرو (I.P.C.O) و مرکز تحقيقات موتور آلمان (F.E.V) است. اين موتور از پايه بر اساس سوخت گاز طبيعي طراحي شده و در عين حال قابليت کارکرد با بنزين را نيز دارا بوده و در هنگام رونمایی درميان موتورهاي گازسوز دنيا در ليست 3 موتور برتر و از نظر طراحي در ليست 10 موتور برتر دنيا قرار داشت. البته که این در بین موتور‌های ایرانی نیز بی نظیر است.

مهم‌ترین عضو این خانواده EF7 است این موتور براساس سه سوخت بنزین، گاز CNG و دیزل طراحی شده که در همه موارد بهینه سازی هایی انجام گرفته تا با سوخت مورد نظر تطابق داشته باشد. این موتور در ابتدا مشکلات زیادی داشت ولی بعداً شرکت ایران‌خودرو مشکلات اولیه آن را رفع نمود و بعد از سمند آن را در خودروهایی مثل خانواده دنا نیز به کار گرفت.

این موتور دارای آلودگی كم (استاندارد یورو4) و دوام بالا و مغز هوشمند پیشرفته‌ای است كه در حالت بنزینی 115 و در حالت گاز 100 اسب‌بخار قدرت دارد و با گاز می‌تواند 300 كیلومتر پیمایش داشته باشد حال آنكه خودروهای گازسوز فعلی بین 120 تا 200 كیلومتر پیمایش دارند.

نمونه دیزلی این موتور هم 1.5 لیتر حجم داشته و به سامانه توربو شارژ مجهز شده که 120 اسب بخار قدرت را با گشتاور فوق‌العاده 256 نیوتون متر تولید می‌کند.

نوع دیگری از این موتور که با نام EF7 TC شناخته می‌شود به سامانه توربو شارژ پرخوران مجهز شده كه هوای اضافی به موتور تزریق می‌كند و به همین علت می‌تواند 150 اسب بخار در 5500 دور در دقيقه و 215 نيوتن متر در 2200 تا 4800 دور در دقيقه تولید کند که می‌توان این قدرت را افزایش نیز داد.البته نمونه‌های دیگری از این خانواده نظیر EF4 وجود دارند که هنوز وارد مرحله تولید نشده‌اند. این موتور 1.4 لیتر حجم داشته و براساس EF7 طراحی شده است. EF4 تنفس طبیعی 95 اسب بخار قدرت در حالت بنزینی و 84 اسب‌بخار در حالت گاز سوز قدرت تولید می‌کند گشتاور آن هم در حالت بنزین 125 نیوتن‌متر در 4500 دور و 111 نیوتن‌متر در 4500 در حالت گاز است. البته نمونه های توربوشارژ این پیشرانه می‌تواند 127 اسب بخار و 190 گشتاور کند که احتمال می‌رود در نسخه های دیگری از دنا به کار رود.

• نوع موتور EF7 (NA)
• حجم موتور 1648 سی سی چهار سیلندر
• نسبت تراكم 11 به یک
• قدرت موتور در دور 6000 RPM بنزینی: اسب بخار115 ‌- گاز: اسب بخار 103
• حداكثر گشتاوردر 4500 دور بر دقیقه بنزینی: 159 نیوتن متر گاز 136 نیوتن متر
• سیستم انژكتوری پاشش چند نقطه‌ای مرحله‌ای (Sequential) نوع سوخت گاز طبیعی آلترناتیو: بنزین بدون سرب 95
• تعداد سوپاپ 16

موتور TU5

این موتور یار و همدم ایران‌خودرو در همه زمان‌ها بوده و در بسیاری از خودروهای این شرکت به کار رفته است. تی یو فایو ابتدا روی 206 استفاده شده ولی حالا بسیاری از اتومبیل‌های این شرکت با این پیشرانه به بازار عرضه ‌می‌شوند. این موتور در طی این چند سال تا حد ممکن داخلی سازی شده و طبیعتا کمی از قدرت و کیفیت خود را از دست داده است ولی با این وجود هنوز هم یکی از مدرن‌ترین و کم مصرف‌ترین پیشرانه‌های استفاده شده در خودروهای ایرانی است. (البته بازده و مصرف این موتور به هیچ وجه قابل قیاس با پیشرانه‌های امروزی دنیا نیست)

این موتور قدرتی بین 105 تا 108 اسب بخار در 5600 تا 5800 دور در دقيقه و گشتاوری معادل 142 نيوتن متر در 4000 دور در دقيقه تولید می‌کند و 1.6 لیتر حجم دارد.

• حجم موتور 1587 سی‌سی
•  تعداد سیلندر 4
•  نسبت تراكم 10.5
•  قدرت موتور 105 اسب بخار در 5800 rpm
•  حداكثر گشتاور142نیوتن متر در 4000 rpm
•  سیستم انژكتوری چند نقطه‌ای با پاشش الكترونیكی
•  نوع سوخت بنزین با اكتان87 و 95
• تعداد سوپاپ 16
•  سیستم احتراق احتراق داخلی
•  استاندارد حد آلایندگی یورو 4 بهینه
•  سیستم سوخت: انژكتوری

موتور TU3

این پیشرانه هم اکنون بر روی 206 تیپ 2 قرار دارد که حجمی معادل 1360 را داراست و موتوری از رده خارج و قدیمی به شمار می‌رود. به دلیل استفاده از قطعات هندی، چینی و ایرانی در این موتور، مشکلات زیادی برای آن به وجود آمده و کیفیت و بازده مناسبی ندارد.

• حجم موتور 1360 سی‌سی
• تعداد سیلندر 4 سیلندر
• نسبت تراكم 10.2 به یک
• قدرت موتور 75 اسب بخار در 5300 rpm
• حداكثر گشتاور118 نیوتن متر در 3400 rpm
• سیستم انژكتوری چند نقطه‌ای با پاشش الكترونیكی
• نوع سوخت بنزین با اكتان 91
• تعداد سوپاپ 8
• سیستم احتراق احتراق داخلی جرقه‌ای
• استاندارد حد آلایندگی Euro II
• سیستم سوخت انژكتوری كاتالیست اگزوز ‌سنسور اكسیژن

موتور XU7

این موتور یکی از معروف‌ترین و قدیمی‌ترین پیشرانه‌های موجود در ایران است که بازده و قدرت مناسبی را با توجه به حجم 1.8 لیتری ارائه نمی‌دهد و سال‌هاست که دیگر عمر این پیشرانه به پایان رسیده و باید منتظر آن باشیم که چه زمانی ایران خودرو دست از تولید این موتور برمی‌دارد!این موتور دارای حجمی معادل 1761 سی‌سی بوده و تنها دارای 8 سوپاپ است و در شهر حدود 14 لیتر بنزین مصرف می‌کند که نشان از قدیمی و کم بازده بودن این پیشرانه است. این موتور بر روی خودروهایی مانند 405 GLX، پژو پارس و سمند به کار رفته است.

•  حجم موتور 1761 سی سی
• چهار سیلندر
• نسبت تراكم 9.3:1
•  قدرت موتور 100اسب بخار در 6000 rpm
•  حداكثر گشتاور153نیوتن متر در 3000 rpm
• سیستم انژكتوری پاشش چند نقطه‌ای با كنترل الكترونیكی
•  تعداد سوپاپ 8
•  سیستم احتراق سیستم جرقه دوبل
•  سیستم سوخت رسانی انژكتوری پمپ بنزین داخل باک

موتور M13 (پراید)

پراید از یک موتور 1323 سی‌سی استفاده می‌کند که می‌تواند تنها 71 اسب بخار و 108 نیوتن متر گشتاور تولید کند که این مقدار قدرت آن را در بین ضعیف‌ترین موتورها قرار می‌دهد. ولی این مقدار قدرت برای به حرکت درآوردن پراید مناسب است. البته مصرف سوخت پراید با توجه به قدرت ارائه داده شده توسط این موتور ساده و نسبتا ضعیف بسیار زیاد است و اصلاً مناسب ارزیابی نمی‌شود.

• حجم موتور 1323 سی سی
• چهار سیلندر
• نسبت تراکم 9.7:1
•  حداکثر قدرت موتور 71 اسب‌بخار در 5250rpm
•  حداکثرگشتاور موتور 108 نیوتن متر در 2750rpm
• تعداد سوپاپ 8
• استاندارد آلایندگی یورو 4

موتور M15 (تیبا)

در موتور تیبا حجم موتور M13 به1500 سی‌سی توسط شرکت FEV آلمان افزایش یافته و آن را به یک پیشرانه قدرتمندتر و کم مصرف‌تر تبدیل کرده است و براساس اعلام شركت مگاموتور، سازنده قوای محركه سایپا،‌ این موتور 8 درصد مصرف كمتری نسبت به پراید دارد.قدرت موتور از 71 اسب بخار به 87 و گشتاور موتور هم از 108 نیوتن متر به عدد 128 رسیده است که موتور این خودرو را در بین یکی از ارزان‌ترین و به‌صرفه پیشرانه‌های ایرانی قرار ‌می‌دهد. به علت افزایش قدرت و گشتاور، گیربکس این خودرو نیز بروز شده تا گشتاور بالاتر این موتور را تحمل کند. پیشرانه M15 در خودروهایی نظیر ساینا، کوییک و تیبا به کار رفته است.

• حجم موتور 1503 سی‌سی
• چهار سیلندر
• حداکثر قدرت موتور 87 اسب‌بخار در 5300rpm
• حداکثرگشتاور موتور 128 نیوتن متر در 4000rpm
• 8 سوپاپ
• سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری
• استاندارد آلایندگی یورو 4 قابل ارتقا به یورو 5

موتور K4M (ال 90)

این موتور با کیفیت‌ترین موتور استفاده شده در محصولات تولید داخل است. استقبال مردم از برند رنو و بازار پرفروش خودرو های رنو بسیار رشد چشمگیری داشته است و باعث شده تا آمار فروش خودروهایی نظیر ساندرو و تندر90 بالا باشد. هماهنگی گیربکس خودرو با موتور، استهلاک کم، کیفیت بالا و استفاده از قطعات اصلی از دلایل پرفروش بودن خودروهای رنو در ایران است. پس اگر به دنبال یک خودروی با کیفیت و بدون دردسر می‌گردید خودروهای خانواده رنو انتخاب بی چون و چرای شما هستند.

البته به تازگی به دلایل تحریم‌ها تولید این محصولات به کندی صورت می‌پذیرد و اخباری مبنی بر تغییر موتور محصولات رنو منتشر شده شده که ممکن است باعث کاهش محبوبیت محصولات این شرکت در کشور ما شود.

• حجم موتور 1598 سی سی
• چهار سیلندر
• نسبت تراکم 9.8
• قدرت موتور 105 اسب بخار در 5750 دور در دقيقه
• حداکثر گشتاور موتور 140 نيوتن متر در 3750 دور در دقيقه
• 16 سوپاپ
• سیستم سوخت رسانی انژکتوری با پاشش چند نقطه‌ای
• نوع سوخت بنزین با اكتان 95 و 87
• استاندارد آلایندگی یورو 4
•