یکی از معضلات بزرگ کشورمان آمار بالای تصادفات جادهای است که سالانه هزاران کشته و زخمی به دنبال دارد. این اتفاق نهتنها خانوادههای زیادی را داغدار میکند بلکه هزینههای زیادی را هم به کشور تحمیل خواهد کرد. البته قطعاً تصادفات در همه جای دنیا رخ میدهد و همه کشورها با معضل تلفات جادهای مواجه هستند اما این مشکل به دلایلی که در ادامه شرح خواهیم داد در کشورمان نسبت به جمعیت، پررنگتر است. همچنین ازآنجاییکه چیزی تا تعطیلات نوروز باقی نمانده است، افزایش حجم مسافرتها و تردد خودروها در سفرهای نوروزی نیز آمار تصادفات را بشدت افزایش میدهد و هرساله در این حدود دو هفته تعطیلات متأسفانه شاهد تلفات جادهای بسیار زیادی هستیم.
مثلث جاده، راننده و خودرو سه عامل اصلی دخیل در تصادفات هستند؛ بهعبارتدیگر، مشکلات جاده و علائم ترافیکی، خطای انسانی و نقص فنی خودرو اصلیترین دلایل تصادفات هستند. بااینحال، برعکس نگاه جامعه که خودرو را مهمترین عامل تصادفات میداند، نقش خودرو در تصادفات جادهای بسیار کمتر از دو عامل دیگر یعنی خطای انسانی و جادههای غیرایمن است. بهعنوانمثال، هنوز در کشورمان بسیاری از جادهها دوطرفه هستند و آمار تصادفات در این جادهها بسیار بیشتر است. علاوه بر این، حتی در جادههای یکطرفه نیز مشکلاتی مثل فقدان علائم ترافیکی مناسب، ضعف گاردریل، شیب نادرست و… میتواند باعث تصادف شود.
اما اصلیترین دلیل تصادفات را باید خطای انسانی دانست. احتمالاً تاکنون شنیدهاید که پلیس دلیل اکثر تصادفات در کشورمان را خوابآلودگی راننده، سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز و یا انحراف به چپ اعلام کرده است. به همین دلیل، خودروسازان جهان محصولات خود را به انواع و اقسام سیستمهای کمکراننده مثل هشدار برخورد جلو، ترمز اضطراری خودکار، سیستم پایش توجه راننده و… مجهز کردهاند تا درصد خطای رانندهها را کاهش دهند. بااینحال، تا زمانی که راننده قوانین را رعایت نکند، ایمنترین جادهها و خودروهای جهان هم نمیتوانند از تصادف جلوگیری کنند همانطور که بارها حتی در کشور خودمان دیدهایم که سرنشینان خودروهای بروز خارجی هم در تصادفات کشته شده یا آسیبهای جدی دیدهاند. این نشان میدهد که وقتی راننده بیمبالاتی کند، با ایمنترین و بروزترین خودروهای جهان هم ممکن است تصادفات مرگباری رقم بخورد و از دست پیشرفتهترین سیستمهای ایمنی هم کاری برنمیآید.
بنابراین، برای کاهش تصادفات و کشتههای جادهای در کشور باید نقش راننده و خطای انسانی را جدیتر گرفت. بدین منظور، سازمانهایی مثل پلیس، صداوسیما و… نقشی بسیار کلیدی در فرهنگسازی رانندگی دارند. البته انصافاً این سازمانها در این زمینه تلاشهای بسیار زیادی داشتهاند اما متأسفانه این تلاشها تاکنون نتوانسته آن تأثیری که باید را داشته باشد. بهعنوانمثال، تاکنون خصوصاً در ایام نوروز صداوسیما برنامههای زیادی را در زمینه فرهنگسازی رانندگی ایمن در جهت کاهش حوادث جادهای تولید کرده است ولی متأسفانه گوش خیلی از هموطنان به این توصیهها بدهکار نیست و همچنان نقش خطای انسانی نقش بسیار پررنگی در تصادفات دارد. بااینحال، این برنامهها و همینطور سختگیریها و جرائم پلیس همچنان باید باقدرت ادامه داشته باشد تا در طولانیمدت تأثیر خود را نشان دهند.
بااینحال، ازآنجاییکه خطای انسانی را هیچگاه نمیتوان به صفر رساند، باید به دنبال راه دیگری بود که در صورت وقوع تصادف لااقل آمار کشتهها و زخمیها کاهش پیدا کرد. تنها راهحل برای این موضوع ایمنتر کردن خودروها است که خوشبختانه طی سالهای اخیر در کشورمان جدی گرفته شده است. این حرکت سالها پیش با الزام تجهیز تمام خودروهای داخلی به ترمز ABS و ایربگ آغاز شد و در ادامه نیز خودروسازان داخلی صرفنظر از الزامات سازمان استاندارد، خود را متعهد به ساخت خودروهای ایمنتر کردند. این رویکرد خودروسازان داخلی به سمت افزایش کیفیت و مقاومسازی خودروهای جدید قابلتحسین است زیرا قطعاً میتواند به کاهش تلفات جادهای کشور کمک کند.
بهعنوانمثال، افزایش کیفیت خودروهای داخلی همچون کوییک و شاهین در سالهای اخیر تأثیر خوبی در کاهش تصادفات جرحی و فوتی داشته است. در این زمینه بهطور خاص میتوان به سدان شاهین اشاره کرد زیرا در طراحی و تولید این خودرو بهعنوان یکی از جدیدترین و مدرنترین محصولات سایپا، شرایط و استانداردهای خاصی در زمینه ایمنی و حفاظت از سرنشینان مدنظر بوده است. سایپا همچنین پا را از این هم فراتر گذاشته و شاهین را برای آزمایش تصادف در اختیار یکی از موسسههای تست تصادف معتبر اروپا قرار داد و این خودرو توانست در آزمونهای مذکور عملکرد خوبی از خود نشان دهد.
علاوه بر این، سایپا حتی ویدئوهای تست تصادف شاهین توسط سازمان مذکور را هم منتشر کرد که این حرکت را باید بسیار مثبت و قابلتحسین دانست زیرا نشان میدهد که خودروسازان داخلی بحث ایمنی در محصولات جدید خود را کاملاً جدی گرفتهاند. همچنین این اولین بار بود که یک خودروساز داخلی ویدئوی آزمون تصادف محصول خود را رسماً منتشر کرد و ازاینجهت هم حرکت قابلتوجهی بود. بررسی ویدئوهای تست تصادف شاهین نشاندهنده مقاومت مناسب این خودرو در برابر تصادفات است و در کشورمان که اکثر خودروهای تولیدی ایمنی چندان مناسبی نداشتند این میتواند باعث اطمینان خاطر خریداران شود. شاهین در این آزمونها موفق به کسب تأییدیه ECE R95 شده و به یکی از ایمنترین خودروهای داخلی تبدیل شده است.