در صورتی‌که در قطب شمال سکونت نداشته باشید، به این موضوع اعتقاد دارید که تمامی خودروها نیاز به سیستم تهویه مطبوع دارند. هنگامی‌که در تابستان در ترافیک معطل شده‌اید، آرزوی هوای خنک را دارید و برای دسترسی به آن از سیستم تهویه مطبوع خودرو استفاده می‌کنید چراکه در صورت باز کردن پنجره نیز تغییری در هوای خودرو ایجاد نمی‌شود و تنها هوای تازه وارد کابین می‌شود.
در حالی‌که استفاده از کولر خودرو می‌تواند امری لذت‌بخش باشد ولی چنین کاری برای شما هزینه خواهد داشت. کولر خودرو انرژی خود را از موتور تامین می‌کند که باعث افزایش مصرف سوخت می‌شود، البته چنین موردی در رابطه با خودروهای برقی صادق نیست. استفاده از کولر علاوه‌بر افزایش مصرف سوخت، انتشار گازهای گلخانه‌ای را نیز افزایش می‌دهد که باعث گرمایش زمین و تغییرات اقلیمی در بلندمدت می‌شود.
براساس تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۵ صورت گرفت، استفاده از کولر خودرو مصرف بنزین را ۲۱ تا ۲۴ درصد افزایش می‌دهد که اگرچه مقدار قابل‌توجهی است ولی در برابر میزان افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناچیز است. براساس این تحقیق، در زمانی‌که کولر خودرو روشن باشد، میزان انتشار گاز کربن خودرو نسبت به حالت عادی ۱۲۰ درصد افزایش می‌یابد!
بنابراین دفعه بعدی که خواستید در هوای گرم از کولر خودرو خود استفاده کنید، به هزینه بیشتری که باید برای آن بپردازید و همچنین آسیب‌های زیست محیطی آن توجه کنید. اگرچه استفاده از سیستم تهویه مطبوع در برخی مواقع ضروری بوده و نمی‌توان بدون آن رانندگی کرد ولی آیا راه بهتری برای کاهش دمای داخل اتومبیل وجود دارد؟
یکی از راه‌های جایگزین که توسط برخی از تولیدکنندگان خودرو در اختیار خریداران قرار می‌گیرد، سیستم تهویه مطبوع صندلی خودرو است. این سیستم هوای خنک را مستقیما در اختیار راننده یا سرنشینان خودرو قرار می‌دهد. این سیستم کارایی بهتری نسبت به کولر خودرو دارد چراکه دیگر نیازی به کاهش دمای کل فضای داخلی اتومبیل نخواهد بود. اگرچه این سیستم نیز باعث افزایش مصرف سوخت شده و همچنین میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را افزایش می‌دهد ولی میزان آن‌ها در مقایسه با زمان استفاده از کولر خودرو کمتر است.
استفاده از سیستم تهویه مطبوع صندلی خودرو مزایای زیادی را در مقایسه با کولر در اختیار صاحب خودرو قرار می‌دهد. در برخی محصولات که می‌توان با ریموت خودرو سیستم تهویه صندلی را کنترل کرد، می‌توان قبل از سوار شدن به ماشین در هوای بسیار گرم، این سیستم را روشن کرد تا در هنگام نشستن بر روی صندلی مشکلی برای فرد ایجاد نشود.
یکی از ویژگی‌های مناسب این سیستم امکان تنظیم مجزای آن برای راننده و سرنشینان است، برای مثال هر فرد با توجه به نیاز خود می‌تواند دما را تنظیم کند. یکی دیگر از مزایای این سیستم، جلوگیری از عرق کردن و بد بو شدن لباس است. شاید سوار شدن به خودرویی که دارای سیستم تهویه صندلی است همانند پریدن در استخر در یک روز گرم نباشد، ولی مسلما حس لذت‌بخشی را به فرد منتقل می‌کند.
سیستم تهویه مطبوع صندلی خودرو چگونه کار می‌کند؟ آیا این ویژگی از سیستم تهویه مطبوع مرکزی خودرو استفاده می‌کند و یا درون صندلی سیستم تهویه جداگانه‌ای تعبیه شده است؟ هوای تازه چگونه وارد صندلی می‌شود؟ آیا می‌توان برای خودرویی که از این سیستم بهره نمی‌برد، صندلی مجهز به سیستم تهویه مطبوع را خریداری کرد؟
برای پاسخ به تمامی این سوالات در ادامه با چرخان همراه باشید.
سیستم تهویه مطبوع صندلی خودرو چگونه کار می‌کند؟
تولیدکنندگان مختلف خودرو از روش‌های مختلفی برای تعبیه سیستم تهویه در صندلی محصولات خود استفاده می‌کنند. با این‌حال مدل استاندارد مورد استفاده توسط دانشمندان در بخش انرژی آزمایشگاه ملی انرژی تجدیدپذیر (NREL) توسعه یافته است. براساس این مدل، پارچه استفاده شده برای صندلی خودرو باید متخلخل باشد تا هوا بتواند به راحتی حرکت کند.
برای این منظور داخل صندلی چندین فن تعبیه می‌شود تا هوا را به سمت سرنشین پرتاب کند. جالب است بدانید که هوای سرد نشده نیز برای خنک نگه داشتن شما بر روی صندلی، نقش مهمی برعهده دارد. در حالت عادی سرنشین با نشستن بر روی صندلی تمامی محفظه‌های آن را پوشش می‌دهد و هوای گرم بدن وی باعث ایجاد عرق می‌شود که مسلما چنین موضوعی موردپسند هیچ فردی نیست. متخلخل بودن صندلی اتومبیل باعث حرکت هوا می‌شود.
حرکت هوا باعث می‌شود که پوست سرنشین خودرو عرق نکند و هوا همیشه بر روی بدن او در جریان باشد. در حالی‌که در سیستم توضیح داده شده نیازی به سیستم خنک کننده نیست ولی برخی سازندگان اعتقاد دیگری دارند که از این سیستم در خودروهای تولیدی خود استفاده می‌کنند. همانند تمامی سیستم‌های تبرید، برای صندلی خودرو نیز به چندین قطعه نیاز است تا سیکل تبرید تکمیل شود که برای مثال می‌توان به کمپرسور و کندانسور اشاره کرد.
سیکل تبرید بسیار ساده است. انقباض گاز باعث افزایش دمای آن می‌شود و انبساط گاز کاهش دمای آن را در پی دارد. این سیکل می‌تواند گرما از هر محیطی بگیرد و به بیرون منتقل کند. تا چند سال گذشته از گاز فریون به عنوان گاز مبرد در سیکل‌های تبرید استفاده می‌شد (احتمال نام CFC را شنیده‌اید) ولی به علت مشکلاتی که این گاز برای لایه اوزون ایجاد می‌کند و باعث سوراخ شدن این لایه می‌شود، استفاده از آن ممنوع شده است.
به علت تاثیرات مخرب گاز فریون بر روی محیط زیست، در حال حاضر در اکثر خودروها از HFC-134a به عنوان گاز مبرد استفاده می‌شود. در سیستم‌های تهویه مطبوع این گاز ابتدا وارد کمپرسور می‌شود که فشرده شدن آن را در پی دارد. سپس وارد کندانسور شده و تبدیل به مایع می‌شود. در این مرحله سیال گرمای خود را از دست می‌دهد. برای تبدیل دوباره سیال به گاز و ورود آن به کمپرسور از شیر انبساط استفاده می‌شود. این مراحل درون یک سیکل بسته تکرار می‌شود.
برای تولید هوای سردی که به سرنشین می‌رسد، هوا از میان لوله‌هایی که این سیکل را تشکیل می‌دهند عبور می‌کند و دمای آن کاهش می‌یابد. در این میان کمپرسور نیاز به انرژی بالایی دارد و بیشتر مصرف سوخت خودرو در هنگام روشن بودن کولر مربوط به این قطعه است.
صندلی‌های مجهز به سیستم تهویه مطبوعی که هوای سرد را در اختیار سرنشین قرار می‌دهند دارای دو نوع ساختار هستند. برخی از سازندگان سیکل مبدل کوچکی را درون صندلی خودرو تعبیه می‌کنند تا مستقیما هوا را خنک کند. برخی دیگر از تولیدکنندگان نیز از سیستم تهویه اصلی خودرو بهره می‌برند. زمانی‌که از سیستم بدون مبدل خنک کننده استفاده شود، مسلما مصرف سوخت کمتری را شاهد خواهیم بود چراکه دیگر نیازی به کمپرسور نیست.
اگر صندلی خودرو شما به سیستم تهویه مجهز نباشد می‌توانید از روکش‌هایی استفاده کنید که دارای سیستم خنک کننده و فن هستند و می‌توان از آن‌ها با اتصال به سیستم برقی خودرو استفاده کرد. این روکش برای گرم کردن بدن در هوای سرد نیز کارایی دارند.
