در تاریخ بیستم ژولای سال 1969 میلادی ساعت 20:17:40، فضانورد آپولو موسوم به Eagle(عقاب)، برای اولین بار در تاریخ، کره زمین را به مقصد قمر آن یعنی ماه ترک کرد. درون این تکنولوژیِ مدرن و پیشرفته آن روز، نیل آرمسترانگ و ادوین باز (Buzz) آلدرین، آماده کشف زمینی بودند که انسان برای اولین بار روی آن پا میگذاشت.
درواقع آقای آرمسترانگ، فضانورد آمریکایی، اولین نفری انسانی بود که پایش را روی کرهای غیر از کره زمین گذاشته و بهاینترتیب، نام خود را در تاریخ جاودانه کرد. اکنون 50 سال از آن تاریخ گذشته است و در این مطلب میخواهیم در مورد چیزی که شاید کمتر به آن توجه شده است یعنی خودروی ماه نورد این مأموریت فضایی، بیشتر بدانیم.
همانگونه که رسیدن پای انسان به ماه، کار شگفتانگیزی بود، داشتن ماه نورد فوق پیشرفته و مدرنی که موسوم به (LRV(Lunar Roving Vehicle، نیز توانست قدرت زیادی به فضانوردان برای اکتشاف فضایی خود و دور شدن از نقطه اصلی آپولو، بدهد. اما این خودروهای ابتدایی فضایی که توانستند بهصورت کاملاً عملی مورداستفاده قرار بگیرند، چه ویژگیها و امکاناتی داشتند که تا این حد به آنها اتکا میشد.
بدنهای کاملاً باز در مقابل نور خورشید و بدون هیچ کابین
درواقع میتوان گفت که LRV بهصورت فنی یک خودرویی بود که در آن از 4 چرخ برای تعادل کامل و دو صندلی برای نشستن فضانوردان، استفادهشده بود. گلگیرهای روی لاستیکها میتوانستند از پخش شدن گردوخاک، هنگام حرکت ماه نورد به هر سمتی جلوگیری کرده و اکتشاف باکیفیتتری را به فضانوردان بدهند. سیستم تعلیق و شاسی نیز به شکل بازوهای A شکل طراحیشده بود و تا حدی توانایی داشتند که بهصورت کامل از پس این ماه نورد برآمده و یک چهره کلی خودرو شکل را به LRV ببخشند.
این LRV، دارای هیچیک از دکمههای کنترلی سنتی و یا پدال و حتی فرمان نبوده و درواقع تنها یک طراحی کاملاً ساده خارجی و بدون کابین، داشت. همچنین یک اهرم T شکل روی آن تعبیهشده بود تا فضانوردان بتوانند در کارهایی مثل چرخاندن خودرو، شتاب گیری و ترمز، از آن استفاده کند.
LRV اگرچه دارای چهار عدد چرخ بود اما ناسا، بهجای استفاده از تایرهای سفت و سنتی که در خودروها به کار میرود، از تایر فلزی دارای روزنه و شبکه درونی استفاده کرد که در آن، سیمهای آلومینیومی دیده میشد. همچنین، در این LRV، از بلوکهای تیتانیومی کوچک V شکلی برای جای پای فضانوردان استفادهشده بود که این ویژگی، بسیار عالی بوده و یک حالت پودر مانند را برای سطح این خودرو ایجاد میکرد.
البته اگرچه این تایرهای سیمی شکل دارای روزنه، نمیتوانستند مانند تایرهای بادی، ضربات ناشی از مسیر را بهخوبی جذب کرده و تا حد ممکن به سرنشین منتقل نکنند اما فضانوردان به لطف استفاده از کمربندی با نام Velcro(از جنس پارچه نایلونی)، امنیت کاملی را روی این LRV، تجربه میکردند.
ناسا، برای اطمینان حاصل کردن از اینکه این LRV میتواند بهخوبی از پس مسیرهای ناهموار روی سطح ماه برآمده و زحمت کمتری به خود برای حمل مسافرانش را بدهد، از 4 موتور DC(جریان مستقیم) برای کارگذاری آنها روی هر چرخ استفاده کرد. این یعنی هر چرخ، خود حکم یک موتور را برای این ماه نورد ایفا کرده و این LRV را تبدیل به یک خودروی برقی چهارچرخ محرک (FWD) میکند. البته قدرت این چهارچرخ محرک برقی بهاندازه ابرخودروهای برقی و مدرن امروزی نبوده و تنها برای رفع نیازهای ماه نوردی، اینگونه طراحیشده بود.
هر موتوربرقی در این خودروی فضایی، میتوانست تنها 0.25 اسب بخار قدرت تولید کند. قدرتی که از طریق یک جعبهدنده سایکلودال (دایرهای مانند) با نسبت انتقال 80:1، به چرخهای این ماه نورد منتقل میشد و توانایی رسیدن بهسرعت نهایی 8 مایل بر ساعت (14 کیلومتر بر ساعت) را به LRV میداد.
البته مخالف خودروهای برقی امروزی، این LRV قابل شارژ مجدد نبود. نیروی الکتریسیته از طریق دو عدد باتری از جنس روی-نقره که درمجموع، چیزی حدود 54 کیلوگرم وزن داشتند، تأمین میشد. خروجی نهایی این باتریها،8.7 کیلووات ساعت بود و محدودهای که این LRV میتوانست با استفاده از شارژ باتریهایش روی ماه طی کند،90 کیلومتر بوده است.
یک نکته جالب دیگری که در مورد چرخهای این ماه نورد ناسا وجود دارد این است که هر چهارچرخ LRV، قابلیت چرخش داشته و این قابلیت را به این خودرو میدادند تا بتواند در شعاع 3 متری، بچرخد.
طراحیشده بهصورت کوچک و مینیمال
در کپسولهای فضایی آپولو، هیچ فضایی برای هدر دادن وجود نداشته و به همین خاطر، این ماه نورد نیز میبایست در اندازهای کوچک طراحی میشد. طول این LRV، تنها 3 متر بوده و باوجود داشتن تنها 210 کیلوگرم وزن، از بدنه مستحکم و قوی برخوردار بود. بهطوریکه میتوانست وزن قابلتوجه و حیرتانگیز (با توجه به وزن خود خودرو)،490 کیلوگرم را روی خود حمل کرده که دو این عدد، بیشتر از دو برابر وزن خود ماه نورد است. درواقع، این ماه نورد میتوانست این وزن را در همان محدوده 90 کیلومتری حداکثری خود طی کند ولی ناسا، بهمنظور ایجاد نشدن مشکلات مکانیکی در آن، این مسافت با داشتن وزن روی ماه نورد را به 7.6 کیلومتر مسافت، محدود کرد.
اگرچه فضانوردان، بهصورت دستی این ماه نورد را کنترل میکردند اما در این LRV، سیستمهایی مانند مسیریاب داخلی و یک کامپیوتر کوچک تعبیهشده بود تا مسیر صحیح بازگشت به پایگاه را به فضانوردان نشان دهد.
66.2 میلیون دلار برای هرماه نورد
شرکتهای بوئینگ و جنرال موتورز آمریکا شریک ناسا در ساخت این ماه نورد بودهاند. در سال 1969، کل ناوگان LRV ها با برچسب قیمتی 38 میلیون دلار قیمتگذاری شده بودند که اگر بخواهیم این عدد را در سال 2019، معادلسازی کنیم، به رقم 265 میلیون دلار خواهیم رسید. چهار ماه نورد ساخته شد که سه عدد از آنها به ماه سفرکرده و هنوز نیز آنجا هستند.