نقدینگی سرگردان خودروسازان در بورس؛ از علاقه ایران‌خودرو به بانک و سیمان تا علاقه سایپا به دارو و مسکن!

حتما شما نیز در اخبار و تحلیل‌ها شنیده‌اید که سایپا و ایران‌خودرو با مشکل نقدینگی روبرو هستند و برای حل این مشکل از تسهیلات 11 هزار میلیارد تومانی دولت برخوردار شده‌اند ولی آیا واقعا این دو خودروساز با مشکل نقدینگی روبرو هستند؟ آیا سایپا و ایران‌خودرو صرفا به کار اصلی خود یعنی خودروسازی می‌پردازند و یا کمبود نقدینگی آنها ناشی از موارد دیگری است؟

به گزارش چرخان، مشاهدات از صورت‌های مالی سایپا و ایران‌خودرو نشان می‌دهد که این شرکت‌ها در حالی حرف از کمبود نقدینگی می‌زنند که حداقل بخش اعظمی از نیازشان را می‌توانند با فروش دارایی‌های غیر مرتبط تامین نمایند. البته گفتنی است که در اصل بحث نبود نقدینگی شکی نیست ولی چرایی ایجاد این نیاز مورد بحث است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

خودروسازان در حال حاضر برای تامین نقدینگی مجوز پیش فروش جدیدی را دریافت کرده‌اند که طی آن ایران‌خودرو اقدام به عرضه بسیاری از محصولات خود کرده و سایپا نیز توانسته خودرویی مثل کوییک را به مشتریان عرضه نماید ولی طرح فروشش تنوع خوبی ندارد. یکی از مسئولین صنعت خودروی کشور در مصاحبه‌ای اعلام کرد که دلیل اصلی این پیش فروش، رفع مشکل نقدینگی ایران‌خودرو و سایپاست که با تامین این نقدینگی مشکل تولیدشان حل شده و عرضه خوبی در بازار خواهند داشت.

این مجوز جدید در حالی است که چندی پیش خودروسازان کشورمان تسهیلات 4 هزار میلیارد تومانی که بخشی از تسهیلات 11 هزار میلیارد تومانی وعده داده شده دولت بوده را دریافت کردند و بخش اعظمی از آن را به قطعه سازان طرف قرارداد پرداخت کردند. خودروسازان در حالی بدهی این چنینی به شرکایشان داشتند که کسی از این شرکت‌ها نپرسید چرا باید مدیریتشان به نحوی باشد که بخشی از بدهیشان به این میزان باشد!

از سوی دیگر طبق اعلام رسمی بسیاری از مسئولین کشوری، سایپا و ایران‌خودرو جمعا بالای 30 هزار میلیارد تومان بدهی و زیان انباشته دارند که با توجه به سرمایه ثبت شده آنها یک افتضاح مدیریتی بزرگ محسوب می‌شود و در هر شرکتی به جز این دو شرکت را عملا به سمت اعلام ورشکستگی می‌برد ولی خب رانت‌های موجود این دو شرکت جلوی این رویه را گرفته است.

اگر بخواهیم هر بحثی پیرامون مدیریت افتصاح چند ساله اخیر خودروسازان را کنار بگذاریم به یک موضوع عجیب و جدی می‌رسیم که بحث سرمایه گذاری‌های سایپا و ایران‌خودرو در شرکت‌هایی است که ذره‌ای به فعالیت آنها مرتبط نبوده و عملا یک سرمایه گذاری کاملا غیرقانونی در وضعیت فعلی محسوب می‌گردد. وزارت صنعت مصرانه به دنبال فروش املاک و دارایی‌های مازاد خودروسازان است ولی به نظر می‌رسد که کاری به فعالیت شرکت‌ها در بورس ندارد چرا که سایپا و ایران‌خودرو به راحتی در حال خرید و فروش سهم‌هایی هستند که در صورت نقد کردنشان و استفاده از نقدینگی مذکور در کسب و کار خود، بسیاری از مشکلاتشان حل شده و بخشی از تعهداتشان عملیاتی می‌گردد.

یک بررسی ساده از سایت بورس نشان می‌دهد که ایران‌خودرو به شدت علاقه‌مند به سرمایه گذاری در بانک‌ها و شرکت‌های سیمانی است که بانک‌های خاورمیانه، ملت، پارسیان و پاسارگاد از جمله این بانک‌ها هستند. شرکت سایپا نیز به طور کلی در شرکت‌های دارویی و شرکت‌های ساختمانی سرمایه گذاری کرده و البته از تنوع خوبی در پرتفوی سرمایه گذاریش برخوردار است.

جالب است بدانید که گروه خودروسازی ایران‌خودرو به صورت مستقیم در شرکت‌های بورسی زیر دارای سهم است. گفتنی است که موارد زیر سرمایه گذاری‌های مستقیم این شرکت بوده و سرمایه گذاری‌های مربوط به زیرمجموعه‌های این شرکت مانند سمند و …. را لحاظ نکرده‌ایم.

1- بیشترین سرمایه گذاری این شرکت مربوط بانک پارسیان است که حدود 9 درصد از این بانک متعلق به خودروساز مورد بحث ماست.

2- حدود 1 درصد از بانک ملت متعلق به این خودروساز است.

3- حدود 3 درصد از بانک خاورمیانه متعلق به این شرکت است.

4- حدود 2 درصد از سیمان مازندران متعلق به این شرکت است.

در ادامه صرفا نام شرکت‌ها ذکر شده و از ذکر درصد سرمایه گذاری ایران‌خودرو صرف نظر می‌کنیم.

5- شرکت سرمایه گذاری توسعه ملی

6- شرکت بورس اوراق بهادار تهران

7- شرکت فولاد مبارکه اصفهان

8- پتروشیمی پارس

9- شرکت سیمان هگمتانه

10- شرکت مجتمع صنايع و معادن احياء سپاهان

11- بانک تجارت

12- سیمان ارومیه

13- پتروشیمی زاگرس

14- بانک پاسارگاد

15- شرکت صنايع شيميايي ايران

16- شرکت سیمان تهران

بدیهی است از بسیاری از شرکت‌های نسبتا مرتبط به حوزه خودروسازی صرف نظر شده و صرفا موارد غیرمرتبط در این گزارش ذکر شده است. در ادامه لیست سرمایه گذاری گروه خودروسازی سایپا را مشاهده می‌کنید که البته متعلق به یکسال گذشته بوده و سایپا در تخلفی آشکار هنوز صورت‌های مالی خود را در این زمینه بروز نکرده است.

1- شرکت به پرداخت ملت

2- شرکت کارخانجات توليدي شيشه دارويي رازي

3- سرمايه گذاري مسکن زاينده رود

4- فروشگاه‌های زنجيره‌ای رفاه

5- هلدينگ غدير

6- شير پاستوريزه پگاه گلپايگان

7- مبين وان کيش

8- پرتوشیمی خارک

9- داروئی و بهداشتی لقمان

10- گروه پتروشيمی سرمايه گذاری ايرانيان

11- مخابرات ایران

12- پرتوشیمی فجر

13- شرکت کربن ایران

14- سرمايه گذاري مسکن الوند

15- توليد برق ماه تاب کهنوج

برای بار دوم تکرار می‌کنیم که موارد ذکر شده صرفا آن دسته از شرکت‌هایی است که فعالیتشان به سایپا ارتباطی نداشته و عملا یک سرمایه گذاری غیر مرتبط برای این خودروساز محسوب می‌گردد.