واژهی Spoiler که میتوان آن را به معنای «باله» دانست با واژه Wing در خودروها که به معنای «بال» است، ازنظر کاربردی تفاوت دارند. درواقع یک اسپویلر برای شکستن جریان هوای اطراف یا قسمت عقب یک خودرو استفادهشده و میتوانند در موارد مختلفی با کاربردهای گوناگون، به کار بیایند.
اسپویلرها در خودروهای معمولی، بیشتر برای این منظور استفاده میشوند تا ضریب درگ (drag) خودرو را بوسیله جهتدهی به جریان باد چه در قسمت جلویی خودرو و چه در قسمت عقب، کاهش داده و از این طریق، ضریب آئرودینامیک خودرو را افزایش میدهند. بر روی خودروهای بهاصطلاح «اسپرت» نیز، اسپویلرها میتوانند برای افزایش پایداری خودرو به وسیله نرم تر کردن جریان هوا در قسمت عقبی خودرو و همچنین کاهش ضریب درگ و نیروی لیفت (lift) که میتواند موجب بلند شدن خودرو از روی زمین شود، بشوند. در خودروهای مسابقهای، اسپویلرها به این منظور مورد کاربری قرار میگیرند تا مشخصههای فرمان پذیری خودرو (هندلینگ) را تغییر داده و بیشتر به موارد آئرودینامیک خودرو مربوط میشوند.
اما یک بال یا همان Wing، از ظرافت کمتری نسبت به باله های برخوردار بوده و به این منظور استفاده میشوند تا بتوانند بهجای منحرف ساختن و شکستن جریان هوایی اطراف خودرو، نیروی روبه زمین (downforce) وارد به خودرو که درست مخالف نیروی لیفت است را افزایش دهد. این کار، درست مخالف نقش بال در هواپیماها است که بال ها باعث میشوند هواپیما با نیروی لیفت ایجادشده، خود را از روی زمین جدا کند. البته مشکل این بال ها این است که ضریب درگ را افزایش داده و باعث کاهش سرعت و شتاب نهایی خودرو میشوند؛ اما در عوض میتوانند، شتاب گیری بیشتری در سرپیچها، به خودرو ببخشند.
در طول دهههای متوالی، علم استفاده بهینه از جریان هوا یا همان آئرودینامیک، در خودروها، به پیشرفت قابل توجهی رسیده و علاوه بر ظاهر جذابی که به خودرو میبخشند، در مؤلفههای فنی آن نیز در نهایت، تاثیر گذار خواهند بود.
با چرخان باشید تا با جذابترین باله هایی که تاکنون در خودروها بهکاررفته اند، بیشتر آشنا شویم:
فورد شلبی جی تی 500 دراگون اسنیک
شرکت شلبی آمریکا، این نسخه خاص از خودروی خود را در نمایشگاه SEMA 2019 به نمایش گذاشت. خودرویی که باقدرت بیشتر، سیستم تعلیق مدرنتر و شاخصههای طراحی جذابتری، به روی صخنه آمد. آنچه که در ابتدای کار، توجه هر بینندهای را به خود جذب میکند، همین باله مشکی رنگ بزرگی بوده که در قسمت عقب خودرو، جا خوش کرده است. درواقع باقدرت 800 اسب بخار این شلبی خاص، میتوان گفت که اسپویلر قرارگرفته روی آن، تنها برای نمایش نبوده و میتواند در پایداری و بهتر شدن ضریب آئرودینامیک در سرعتهای بالا، به کمک خودرو بیاید.
فراری F40
بیشتر خودروهایی که در این فهرست قرارگرفته اند، از نمونههای مدرن این صنعت هستند؛ اما حیف است که در بین آنها، نامی از این فرای جذاب نمادین برده نشود. تناسب طراحی ایجادشده در این اسب شاهزاده ایتالیایی، بی نظیر و بیعیب و نقص است؛ اما باله بزرگ و یکپارچه این خودرو، بحث دیگری در قسمت طراحی خارجی F40 بهحساب میآید. این باله بهجای آنکه به خودرو اضافه شود، جزئی از خود بدنه خودرو بوده و درست مانند ظاهرش، بسیار کاربردی نیز بوده است. باله ای که برای بدنه باریک و کشیده این ایتالیایی خوشچهره، نقش حیاتی را ایفا میکند.
فورد جی تی 2017
پاسخ شرکت فورد به فراری برای یک رقابت جذاب، میتوان همین نسخه مدرن از خودرویی باشد که در لمانس سال 1966 به صحنه آمد و به موفقیت بزرگی رسید. این خودروی فورد، علاوه بر آنکه خودش نیز طراحی بسیار زیبا و چشمنوازی دارد، یک باله کوچک و البته متحرک نیز توانسته بهخوبی، جذابیت آن را بالا ببرد. باله ای که به دلیل همین جابجا شدنش، میتواند خاصیت آئرودینامیک فعال را به خودرو، ببخشد.
کویینگزگ جسکو (Jesko)
بال بزرگ و U شکل دولاه شرکت سوئدی که در ابرخودروی جذاب جسکو، به زیبایی هرچه تمام تر خودنمایی میکند، از هر زاویهای که به خودرو نگاه کنیم، زیبا به نظر میآید. درواقع شاید بتوان آن را یک شاهکار هنری دانست که این شرکت، برای محصول خود در نظر گرفته است. طول این باله، تقریباً بهاندازه نصف طول خودرو بوده که میتوان همین نکته را در هرچه خاصتر بودنش، کافی دانست.
هوندا سیویک نوع R
شرکت ژاپنی هوندا، ثابت کرده است که نیازی نیست حتماً مقدار بسیار زیادی از پول، صرف خرید خودرویی شود که میتواند با باله جذاب خود، یک خودروی خاص بهحساب بیاید. البته شاید خیلیها بگویند که قرار گرفتن یک بال عقبی بر روی خودروی دیفرانسیل جلو (FWD)، کاری بیهوده است اما باید گفت که این نظر، اشتباه است. هوندا سیویک تایپ R، از سیستم تعلیق عقبی مستحکمی بهره برده که میتواند باعث شود تا در سرعتهای پایین، خودرو، چرخش بهتری را در پیچ های به سمت راست داشته باشد. با این حال، همین سیستم تعلیق در سرعتهای بالاتر، میتواند خودرو را در پیچ ها، ناپایدارتر کند؛ اما این بال در سیویک تایپ R، میتواند 66 پوند نیروی روبه پایین (دان فورس) در سرعت 200 کیلومتر ایجاد کرده و پایداری خودرو را افزایش دهد.
مک لارن سنا (Senna)
خودروی مک لارن سنا، درست مخالف محصول هوندا در این فهرست، یک ابرخودروی بسیار گران قیمت بوده که با باله عقبی بزرگ و جذاب خود، حرف زیادی برای گفتن در این زمینه دارد. درست مانند فورد جیتی، این بال میتواند در مواقعی که راننده میخواهد سرعت خودرو را کم کند، جریان باد را شکسته و اجازه ندهد خودرو از روی زمین بلند شود. این بال همچنین به صورت دائم، زاویه خود را تغییر داده تا بتواند به بهینه ترین حالت ممکن برسد.
زنوو TSR-S)Zenvo)
زنوو TSR-S یک ابرخودروی خشمگین و تهاجمی از کشور دانمارک بوده و یکی از اهداف طراحی آن نیز، واردکردن ایده آئرودینامیک فعال به دنیای واقعی بوده است. این باله بزرگ یک خاصیت بسیار جالبی که دارد این است که میتواند در راستای محور طولی خود، با کمک دو اهرم هیدرولیکی متصل شده به آن تا 20 درجه تغییر زاویه بدهد. حتی موسس زنو نیز از این فنآوری، به عنوان «بال مرکزگرا» یادکرده است که میتواند به عنوان یک محور ضد لغزش در خودرو به کار بیاید. بالی که برای یک ابرخودروی بسیار قدرتمند باقدرت 1,177 اسب بخار، بدون شک یک عضو حساس و مهم علاوه بر جنبه ظاهری، بهحساب میآید.
پاگانی هویرا (Huayra)
اگرچه طراحی جذاب و منحصربهفرد در این مدل جذاب از پاگانی، کاملاً به چشم میآید و هرچه آئرودینامیک تر طراحی شدن آن نیز مشهود است اما وجود این باله کاملاً متناسب با خودرو را شاد بتوان جذابترین قسمت از پازل پیچیده طراحی هویرا دانست. درواقع ایده طراحی این بال، درست مانند زنوو TSR-S، برای افزایش نیروی دان فورس است اما با یک راه حل جذابتر. این راه حل، قرار گرفتن دو تیغه مجزا در قسمتهای کناری این بال است که میتوانند به صورت مستقل از یکدیگر عمل کرده و وزن خودرو را پخش کنند. کل سیستم میتواند با توجه به خواندن سرعت، شتاب، شتاب جانبی، موقعیت دریچه گاز و زاویه فرمان، توسط ECU خودرو، خود را به صورت کامل با شرایط تطبیق دهد.
فراری FXX-K
اگرچه این خودروی جذاب، به مرحله تولید نهایی نرسیده است و در حد یک طرح مفهومی باقیمانده است اما ایده استفاده از چنین باله ای میتواند، جدید و بسیار جذاب به نظر بیاید. فراری برای قلب تپنده این خودرو، یک سیستم هیبرید در نظر گرفته که انجین V12 را با یک موتور برقی ترکیب میکند و قدرت کم نظیر 1,036 اسب بخار را تولید میکند؛ اما وجود باله هایی که میتوان به عنوان «بالک » در نظر گرفت که به عنوان پایدارکننده بهکاررفته اند؛ اما زمانی که نیاز باشد، یک بال نیز در فاصله بین این دو بالک، کشیده خواهد شد.
لامبورگینی هوراکان پرفورمانته
بال عقبی ابرخودروی هوراکان پرفورمانته از جنس فیبر کربن بوده که بر روی دوعدد میله توخالی کشیده، قرارگرفته است. اگرچه این بال، جذابترین و خاصترین بال موجود در میان خودروهای این فهرست نیست اما باید این رادانست که شرکتی که داریم درموردش بحث میکنیم، لامبورگینی بوده که با استادی هرچه تمام تر کار خود را بلد است. نکته جالب در مورد این سیستم، وجود ورودیهای هوایی است که در قسمت جلویی این میله های توخالی قرارگرفته و مقداری از جریان هوا را به داخل خود و قسمتهای داخلی باله، هدایت میکند. این بدان معناست که به منظور تغییر مقدار نیروی دان فورس به صورت اکتیو یا پویا، بال خودرو نیازی به تغییر مکان ندارد.