از کشف قیمت منصفانه خودرو تا خواب زمستانی مسکن
ممنوعیت درج قیمت‌ها خودرو و مسکن روی پلتفرم‌های آنلاین بالاخره از دو هفته پیش برداشته شد و یکبار دیگر قیمت‌ها به آگهی‌های اینترنتی برگشت. اتفاق معناداری که آثار مثبت آن بلافاصله روی بازار خود را نشان داد. در همین بازه زمانی کوتاه، قیمت خودروها بین ۱۰ تا ۲۰ درصد عقب‌نشینی کرد و مسکن عقب‌گرد محسوسی داشت. این نکته‌ای است که همان موقع شکل‌گیری ایده حذف قیمت‌ها از پلتفرم‌های آنلاین مرتب از سوی کارشناسان گوشزد می‌شد. از دست رفتن شفافیت در اعلام قیمت‌ها نه تنها کمکی به مهار آشفتگی بازارها نمی‌کند، بلکه دست خیلی از دلالان را در سفته‌بازی و کلاهبرداری باز می‌گذارد. به هرحال اعتنایی نشد و این استراتژی اشتباه برای ۸ ماه به کار گرفته شد. نتیجه چه بود؟ قیمت خودرو تا ۶۵ درصد بالا رفت. هر متر مربع آپارتمان در تهران طبق آمار رسمی بانک مرکزی، به ۲۶ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان در آذرماه رسید و همه این اتفاقات باعث نارضایتی کاربران شد. ضمن اینکه اتلاف انرژی و هزینه اضافه‌اش ماند برای شهروندان. حالا اما در دو هفته اخیر ورق برگشته و بازگشت امکان درج قیمت روی آگهی‌های اینترنتی رضایت افکار عمومی را به دنبال داشته. پیش از این ۸۸ درصد کاربران عادی در نظرسنجی ای که مرکز افکار سنجی سپنتا انجام داده بود، خواستار بازگشت قیمت آگهی‌های اینترنتی شده بودند. حتی ۸۵ درصد مشاورین املاک هم موافقت خود را با این مسئله اعلام کرده بودند. با این حال هنوز بعضی دست‌اندرکاران و مسئولین از آینده بازگشت قیمت‌ها نگران هستند. پلتفرم‌های آنلاین اما با راه حل‌های هوشمندانه ای سعی کردند این نگرانی‌ها را برطرف کنند و راه را برای هرگونه سرکشی قیمت‌ها ببندند.
دامنه مجاز تعیین قیمت خودرو چطور تعیین می‌شود؟
اولین اقدام این است که به‌طور مشخص سایت دیوار بازه‌ای را برای درج قیمت منصفانه خودرو تعریف کرده است. هر قیمتی که خارج از این محدوده باشد، پس از بررسی از سوی ناظران حذف و عبارت «غیرقابل نمایش» جایگزین قیمت می‌شود. حداکثر قیمت خودرو بر اساس میانگین قیمت معاملات انجام شده در دو هفته اخیر تعیین می‌شود. این میانگین هم بر اساس داده‌های موجود در مراکز تعویض پلاک استخراج می‌شود. ناگفته نماند که در صورت افت قیمت خودرو اتکای دیوار به متوسط قیمت در دو هفته گذشته نخواهد بود و در همان روز تاثیر روند کاهشی را در تعیین بازه منصفانه می‌بینیم، اما در صورت افزایش قیمت به میانگین قیمت دو هفته گذشته اتکا می‌شود تا با این سازوکار افزایش قیمت‌ها کنترل شود. ضمن اینکه قیمت خودروهای کارکرده به صورت هوشمند با اعمال ضریبی روی قیمت خودروهای صفر هم قابل شناسایی است. یعنی با تلفیق این دو شیوه امکان درج قیمت‌های ساختگی و جعلی که آگهی آن‌ها اصلا به مرحله فروش هم نمی‌رسد، وجود ندارد. اگر کاربری بخواهد به دلایلی مثل افزودن آپشن‌ها و امکانات جانبی خودرویی را آگهی کند هم این نکته در توضیحات دیوار درج می‌شود.
به زودی روی سایت دیوار بخش ویژه‌ای هم به محتوای آگهی‌ها اضافه می‌شود که به شکل یک طیف با شمایل گرافیکی نشان می‌دهد قیمت این آگهی در کجای بازه قیمت منصفانه جای می‌گیرد. با این مکانیسم خریداران می‌دانند این خرید تا چه حد مقرون به صرفه است.
برای مسکن راهکار چیست؟
به دلیل عدم وجود داده‌های آماری امکان کشف محدوده منصفانه قیمت مسکن وجود ندارد. با این حال دیوار برای بخش مسکن یک کمیته تخصصی تشکیل داده و با استفاده از داده‌ها و اطلاعات نهادهای رسمی تعیین می‌کند کدام آگهی‌ها مصداق قیمت‌های غیرعادی هستند. البته ناگفته نماند در اوضاع و احوال فعلی، بازار مسکن در رکود عمیقی فرو رفته و عملا خریداری در بازار وجود ندارد. داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد رشد شاخص قیمت مسکن به منفی ۸.۵ درصد رسیده و تعداد معاملات در تهران ۴۸ درصد افت داشته است. بنابراین تعجبی ندارد که در روزهای آتی هم روند قیمت مسکن نزولی باشد و اتفاقا شفافیت درج قیمت روی پلتفرم‌های آنلاین بهتر می‌تواند به تعدیل قیمت و برگشت آرامش به بازار کمک کند.
با توجه به همه این تدابیر در حوزه آگهی‌های مسکن و خودرو به نظر می‌رسد وقتش رسیده نگرانی را کنار بگذاریم و از بازگشت شفافیت به بازار استقبال کنیم چون در تنها در این صورت است که آرامش به بازار برمی‌گردد و خواب آشفته دلالان تعبیر نخواهد شد.
