مدتی است شنیده می‌شود تولید و عرضه خودروهای چینی در بازار تحریم زده – داخلی و خارجی – ایران اجباری از سوی دست اندرکاران تولید این محصولات و یا شاید به نوعی سیاست دو کشور ایران و چین است.
واقعیت این است که فارغ از مسائل سیاسی که هر چند عدم حضور و تولید برندهای ژاپنی و کره ای و اروپایی ها در بازار ایران پس از تحریم های جدید و تهدید کشورهای در رابطه تجاری با ایران از سوی ترامپ در ماه آگوست سال 2018 (مرداد 1397) سبب خروج برندهای خودرویی کشورهای یاد شده گردید که راهی بجز ادامه و توسعه همکاری شرکت‌های ایرانی با شرکت‌های چینی باقی نماند هر چند تا اتمام دوره ریاست جمهوری وی بسیاری از شرکت از بیم تحریم‌های مشابه که بر علیه شیائومی اتخاذ شده بود مایل به همکاری با ایران نبودند و بسیاری دیگر هم با قرار دادن شرکت‌های تریدر و بازرگانی بعنوان شرکت ثالث در بین قراردادهای خود با شرکت های ایرانی سعی بر دور زدن تحریم ها داشتند که انصافا” شرکتهایی مانند چری، جک و فوتون در بخش خودروهای سواری و فوتون و فاو در بخش خودروهای تجاری روند همکاری خود را حفظ کردند.
البته مشکلاتی مانند انتقال ارز هم در داخل و هم در خارج از کشور پاشنه آشیل صنعت بحران زده خودرو در آن زمان بود که برخی از شرکت‌ها با توجه به وجود تحریم صنعت خودرو در بخش تولید تحت عنوان قطعات خدمات پس از فروش سی کی دی های محصولات خود را وارد می‌کردند تا به نوعی تحریم‌های آمریکایی ها را دور بزنند.
موارد فوق مقدمه ای بود برای اینکه مشخص شود چرا فعالیت چینی‌ها در ایران توسعه بسیاری یافت و پیش زمینه ای است برای این مطلب که نگارنده سعی ندارد حضور چینی ها را تائید، تکذیب یا توجیه نماید صرفا” روایتگری از ماوقع می‌باشد.
و اما مبحث اصلی، شرکت‌های چینی در راستای توسعه محصول و توسعه بازار خود پس از حضور ناموفق خود در کشورهای متمول حوزه خلیج فارس که بسیاری بازاری رقابتی و خاص هست مانند بسیاری از برندهای کره ای و ژاپنی نتوانستند سهمی از بازار کوچک اما پر رونق کشورهای GCC را بدست بیاورند لذا رویکرد متفاوت‌تری از خود نشان دادند و بازار پر پتانسیل دیگری را هدف قرار دادند که با کمی صبر و حوصله در حال پیشروی در بازار نام آشنا و رقابتی ترکیه هستند.
بر اساس مستندات بدست آمده از سازمان های ترکیه ای، چینی ها با برندهایMG و دانگ فنگ از سال 2006 در تلاش بودند تا پا به بازار رقابتی ترکیه بگذارند، بازاری که از گذشته تاکنون برندهایی آمریکایی، اروپایی و آسیایی مانند فورد، فیات، فولکس واگن، رنو اوپل، هیوندای، تویوتا و … در سگمنت‌های مختلف از جمله تولید خودروهای اقتصادی در آن میدان داری می‌کنند در این میانه برندهای چینی با ادامه روند خود سهم بازار کم و به نسبت نامناسب بدست آوردند که متاثر از فقدان طراحی مناسب، کیفیت، تکنولوژی های فنی و ایمنی مدرن و اعتبار برند مناسب بودند و کم کم بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ از بازار محو شدند.
آمارها نشان می‌دهد شرکت‌های MG و DFSK (دانگ فنگ) در سال ۲۰۲۱ به ترتیب با ۴۶۸ و ۵۳ دستگاه فروش خودرو در سال به بازار ترکیه بازگشته اند و در ادامه در سال ۲۰۲۲ این دو شرکت با به ترتیب با 1627 و 352 دستگاه فروش روند خود را ادامه دادند، اما در سال ۲۰۲۳ شرایط به گونه ای دیگر رقم خورد حضور برندهای چینی با بازگشت Chery و ورود Skywell، BYD، Hongqi و توسعه محصولات دانگ فنگ مانند سری برقی3 Seres و محصولات بنزینی Glory 300 و Glory ix5 (دیگنیتی) وارد رقابت تازه ای شده است.
میزان واردات خودروهای چینی ذکر شده در سال ۲۰۲۳ بترتیب: چری 40590، ام جی 14458، اسکای ول 2541، بی وای دی ۸۳۹، لیپ موتور ۳۵۵، دانگ فنگ سرس ۲۸۹، هونچی ۱۹ و در نهایت دانگ فنگ ۱۱ دستگاه (۶ دستگاه شامل ix5 + Glory 300 و ۵ دستگاه خودروی تجاری سبک) که در مجموع 59102 دستگاه خودرو است.
فروش خودرو در بازار ترکیه برای سال ۲۰۲۳ تعداد 1.232.635 دستگاه (شامل خودروهای سواری و تجاری سبک در بخش تولید و واردات) بوده است و این در حالی است که سهم تولید خودروهای سواری 967.341 دستگاه بوده که 655.989 دستگاه آن خودروی وارداتی بوده (۶۸٪) و 311.352 دستگاه آن (۳۲٪) سهم تولیدی برندهای کهنه کاری مانند فیات، رنو، هیوندای، تویوتا و فورد و برند تازه وارد TOGG بوده است و برندهای چینی از کل بازار خودرو ترکیه سهم ۸,۴ درصدی، از بازار خودروهای سواری سهم ۶ درصدی و از بازار وارداتی ها سهم ۹ درصدی کسب کرده اند.
با تحقیق و بررسی روی وب سایت‌های خودروهای چینی وارد شده به ترکیه محصولات چری تیگو ۸ پرو، تیگو ۷ پرو و اومودا ۵ (اف ایکس) ، ام جی MG4، MG ZS، MG Marvel R و MG HS، اسکای ول ET5، بی وای دی ATTO 3 و SEAL U DM-i، لیپ موتور T03، دانگ فنگ سرس ۳، هونچی E-HS9 و دانگ فنگ ix5 و Glory 300 به چشم می خورند و این مطلب مبین این است که شرکت‌های چینی در حال طرح ریزی برای بدست آوردن سهم بازار مناسبی در صنعت خودرو و بازار ترکیه هستند که بی شک با تلاش و جدیتی که دارند به آن خواهند رسید و ترکیه را دروازه ای برای ورود به اروپا شرقی و کم کم کل قاره سبز می‌بینند.
نگارنده: عقیل مصطفایی
کارشناس و فعال صنعت خودرو
